ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ (10)

 

-Εσύ πέταξες την πέτρα;

-Ναι εγώ.

-Το ξέρεις ότι έσπασες το τζάμι;

-Συγνώμη, δεν ήταν αυτός ο σκοπός μου.

-Τότε ποιος ήταν;

-Το μπλε, αλλά αστόχησα.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ (9)

 Ουάου! Μπλε!

Στιγμιότυπα με μπλε (8)

-Ο μπλε κομήτης που ανακαλύφθηκε από τηλεσκόπιο της Καλιφόρνιας τον Μάρτιο του 2022, ο C/2022 E3 (ΖΤF), θα περάσει σχετικά κοντά από τη Γη στη διάρκεια του Ιανουαρίου του νέου έτους και μπορεί να γίνει ορατός ακόμη και με γυμνά μάτια έως το τέλος του μήνα. Θα πλησιάσει τον πλανήτη μας, όπου αναμένεται να φθάσει στην πλησιέστερη απόστασή του (περίγειο) των 42 εκατ. χλμ. την 1η ή 2α Φεβρουαρίου.

-Μα ο κομήτης δεν έχει τέτοιο χρώμα.

-Α, τότε διάβασα λάθος.

Στιγμιότυπα με μπλε (7)

 

-Σε ενοχλούσε;

-Ναι, πονούσε μάλιστα.

-Τι έκανες;

-Πήγα στον γιατρό και το έβγαλε.

-Τι σου είπε;

- Ότι είναι μπλε.

-Τον πίστεψες;

-Αφού μου το έδειξε.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(6)

-Στάσου εκεί που βρίσκεσαι. Ωραία, μην κινείσαι. Πώς τα βλέπεις τα πράγματα;

-Μπλε.

-Προχώρα μπροστά. Σταμάτα! Τώρα;

-Μπλε

-Πήγαινε δεξιά. Στοπ! Ακίνητος! Άλλαξε τίποτα;

-Όχι

-Τώρα αριστερά. Μείνε εκεί που βρίσκεσαι. Πώς τα βλέπεις;

-Μπλε

-Άρχισε να βαδίζεις. Το ίδιο;

-Ναι

-Μια τελευταία προσπάθεια. Μπορείς να

 πετάξεις;
 

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(5)

-Εδώ έχουμε κάποιες φωτογραφίες. Εάν θα σου τις δείξουμε μπορείς να τον αναγνωρίσεις;

- Αν φοράει μπλε.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(4)

 

-Βρέθηκε;

-Όχι ακόμη

-Μήπως παίζει με το μπλε;

-Δεν αποκλείεται

-Γιατί δεν κοιτάς;

-Λείπει κι αυτό

-Τώρα τι κάνουμε;

-Θα περιμένουμε

IKB 191" 1962

Yves Klein

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(3)

 

-Κέρδισα;

-Κέρδισες

-Ποιο από όλα;

-Το μπλε

-Θα χωράει;

"IKB 191" 1962
Yves Klein

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ «Η ΚΟΚΚΙΝΟΣΚΟΥΦΙΤΣΑ, ΠΑΝΤΟΥ»

Είμαι βυθισμένος στην ανάγνωση του βιβλίου «Η κοκκινοσκουφίτσα παντού» του Ζιλμπέρ Λασκό. Έξω χιονίζει. Απολαμβάνω τις πίτες, αλειμμένες με βούτυρο, που μου έφερε η εγγονή μου και δεν ακούω το κτύπημα στην πόρτα. 

Τοκ!Τοκ! Τοκ!

Ευτυχώς η κλειδαριά δεν έχει μάνταλο ούτε σφηνούλα. Ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας. 

Όταν η ανάγνωση τελειώνει, σηκώνω τα μάτια μου να ξεκουραστούν. Από την έξαψη και την ένταση των «ευρηματικών παραλλαγών και ευφάνταστων διαστρεβλώσεων» βλέπω πεταλούδες να πετούν μπροστά μου. Ακούω τριχωτά βήματα να απομακρύνονται.

*Το μικροδιήγημα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fractal. Είναι όμως τόσο ανεπιμέλητο οπτικά, που αναγκάζομαι να το δημοσιεύσω εδώ, για να αποκαταστήσω αυτό που φαντάστηκα.

FREMONT

Υπάρχουν κάποιες απρόβλεπτες κινηματογραφικές στιγμές, όπου η μοναξιά της ιστορίας που κινηματογραφείται, με τη λιτή, ανεπιτήδευτη ματιά του σκηνοθέτη, σε κάνουν να σκύψεις πάνω από καλλιτεχνική επιείκεια του έργου για να επαναφωτίσεις συναισθήματα που ήταν κρυμμένα στο σκοτάδι.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(2)

 

-Ρε συ, δεν μπορώ να διαβάσω αυτά που γράφεις. Στην τρίτη πρόταση αρχίζω να χασμουριέμαι. Ξυπνάω όταν φτάνω στη λέξη μπλε. Πώς να στο πω, αυτή η λέξη είναι η λακούβα της ανάγνωσης που με ξυπνάει(πού το διάβασα αυτό;).

-Μα εγώ δεν γράφω ποτέ περισσότερες από δύο προτάσεις, και η λέξη μπλε βρίσκεται πάντα πριν την πρώτη πρόταση.

-Ωχ! μάλλον σε μπερδεψα με κάποιον άλλον.

Yves Klein, 'Untitled Sculpture', (S 11), 1962-2002. © Yves Klein, Adagp, Paris /VEGAP, Madrid, 2015

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ ΒΙΟΙ

Κρατώντας στα χέρια σου ένα βιβλίο με τις σελίδες άκοπες, μεταφέρεσαι σε μια άλλη εποχή, όπου το περιεχόμενο του βιβλίου έπρεπε να αποκαλυφθεί με βιαιότητα. 

MARCEL SCHWOB

«ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ ΒΙΟΙ»

ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ

ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΆΓΡΑ

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ(1)

 

-Αυτό έπαθα κι εγώ με το μπλε.

-Αλήθεια Γιώτα μου; Δεν είμαι η μοναδική;

- Όχι βέβαια, απλώς αλλάζουν τα χρώματα.



"Monochrome bleu sans titre" 1958
Yves Klein
Ο πίνακας από εδώ:
https://www.wikiart.org/en/yves-klein/untitled-blue-monochrome-1955-1

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τους τελευταίους τρεις μήνες δημοσίευσα μια σειρά  αναρτήσεων με τον τίτλο «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΜΕ ΜΠΛΕ». Οι αναρτήσεις είχαν χαρακτήρα πρόχειρου. Οι    επεξεργασμένες αναρτήσεις δημοσιεύονταν στο λογαριασμό μου στο facebook. Τώρα που ρίχνω ξανά το βάρος της έκφρασής μου στο blog, αποφάσισα να  διαγράψω τις δημοσιεύσεις και να τις παρουσιάσω πιο προσεχτικά επεξεργασμένες γλωσσικά, υφολογικά, ορθογραφικά. Ελπίζω να πάνε όλα καλά, κι αυτά που σκέφτομαι να βρουν τον κατάλληλο τρόπο απόδοσή τους.

"International Klein Blue"
Yves Klein

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ BLOG

Στις 19 Γενάρη 2007 ξεκίνησα την δημιουργία του blog .

Το πρώτο πράγμα που με δυσκόλεψε ήταν ο τίτλος του. Μετά από αρκετό χρόνο σκέψης, αποφάσισα να το ονομάσω «Άνθρωπος χωρίς ιδιότητες» επηρεασμένος από τον τίτλο του βιβλίου του Ρόμπερτ Μούζιλ τo οποίο διάβαζα εκείνο τον καιρό.

Τώρα μετά από δεκαεπτά χρόνια νομίζω ότι ήρθε ο καιρός να αποκαλύψω το όνομά μου: Σπύρος Παύλου.

ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΧΑΜΠΟΛΝΤ

 

Έχοντας δυσάρεστη εμπειρία από την ανάγνωση του προηγούμενου βιβλίου τού Saul Bellow, «Οι περιπέτειες του Ώγκι Μαρτς, εκδόσεις «Καστανιώτη» 2015, μετάφραση Μιχάλης Μακρόπουλος, όσον αφορά την επιμέλεια και την απόδοσή του στα Ελληνικά, ήμουν επιφυλακτικός για την ανάγνωση του καινούργιου βιβλίου του. Το όνομα του εκδοτικού οίκου «Gutenberg» και το όνομα της μεταφράστριας Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, την οποία γνώριζα από την μετάφρασή της του βιβλίου «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!» του William Faulkner, η οποία ήταν εξαιρετική, ένα κόσμημα ελληνικής γλωσσικής κατασκευής, έκαμψαν τις αντιρρήσεις μου, αν και οι πληγές από την ανάγνωση του προηγούμενου βιβλίου δεν είχαν κλείσει ακόμη. Με καθυστέρηση οκτώ μηνών από την κυκλοφορία του, το αγόρασα και το διάβασα μετά από κάποιους μήνες. 

Να γράψω τις εντυπώσεις είναι φυσικά πρόκληση μπροστά σε όσα έχουν γραφτεί από ανθρώπους με γνώση, κριτική διεισδυτικότητα, παρουσιάσεις, αν και αυτή στο πατάρι του Gutenberg με κούρασε η φλυαρία του παντογνώστη Λευτέρη Καλοσπύρου, ο οποίος επεσκίαζε διαρκώς την ευγενέστατη Μαργαρίτα Ζαχαριάδη με τη διαρκείς σχοινοτενείς παρεμβάσεις του, θα είναι ένα κακόγουστο ανέκδοτο. Όμως για να διαβάσω σε λίγο χρονικό διάστημα ένα ογκώδες μυθιστόρημα 806 σελίδων, όσο κι αν λατρεύω την γραφή του Μπέλοου, δείχνει ότι πρόκειται για ένα βιβλίο ελκυστικό, ενδιαφέρον, και κυρίως απαραίτητο για κάποιον που είναι επιλεκτικός όσον αφορά την επιλογή συγγραφέων από τις ΗΠΑ.

Εννοώ ότι η πρακτική της καθημερινότητας απαιτεί, και δικαίως, αρκετές ώρες συμμετοχής, ώστε αναζητάς εκείνες τις ρωγμές του χρόνου που θα σου δώσουν την δυνατότητα να αφοσοιωθείς σ’αυτό που επέλεξες εσύ να κάνεις και κανένας άλλος: Την ανάγνωση του αγαπημένου σου βιβλίου. Την μοναχική, ουσιαστική επικοινωνία με τον ευατό σου. 

Γράφω αυτά τα λίγα λόγια λοιπόν, για να επισημάνω ότι μέσα από τις διαρκείς μεταστροφές, παλινδρομήσεις, επαναλήψεις, κάποιες φορές περιττές θεματικές επιστροφές, τις οποίες κάποιοι μπορεί να τις εκλάβουν ως φλυαρίες ή θεωρητικές αναζητήσεις και ερμηνείες, είτε πολιτικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές και κυρίως μεταφυσικές απόψεις, το κεντρικό θέμα που απασχολεί τον συγγραφέα είναι ο θάνατος, ο φόβος για την θνητότητα, όπως γράφει στον πρόλογο ο Jeffrey Eugenides.

Για να δικαιολογήσω την άποψή μου, διάλεξα από τις 806 σελίδες του βιβλίου το παρακάτω απόσπασμα, το οποίο παρατείθεται στη σελίδα 802-803

« Ήταν μια στιγμὴ βαριά. Ὑπῆρχε μιὰ ἀπειλὴ ἐξέγερσης, σὰν γενική ἀπεργία ἐνάντια στη φύση. Τί θὰ γινόταν ἂν ξαφνικά τὸ αἷμα ἔπαυε νὰ κυκλοφορεῖ, τὸ φαγητὸ ἔπαυε νὰ χωνεύεται, ἡ ἀνάσα νὰ μὴν ἀνασαίνεται, ἂν οἱ χυμοί τῶν δέντρων δὲν κατάφερναν νὰ τὰ βγάλουν πέρα μὲ τὸν ὄγκο τους; Κι ὁ θάνατος, ὁ θάνατος, ὁ θάνατος, σὰν ἄπειρες μαχαιριές, σαν φόνος - ἡ κοιλιά, ἡ πλάτη, τὸ στῆθος, ἡ καρδιά. Ἦταν μιὰ στιγμὴ ποὺ σχεδὸν δὲν ἄντεχα. Το φέρετρο τοῦ Χάμπολντ ἦταν ἕτοιμο νὰ μετακινηθεῖ. «Ποιοί θὰ τὸ μεταφέρουν;» εἶπε ἕνας ἀπὸ τὸ γραφεῖο κηδειῶν. Ἔριξε μιὰ ματιὰ στοὺς τρεῖς μας. Δὲν εἶδε καὶ πολλὴ δύναμη ἐπάνω μας. γερόντια ἑτοιμόρροπα κι ἄλλο ἕνα ἀλλοπαρμένο ὄν, ὄχι καὶ πολὺ μακριὰ σὲ ἡλικία. Λάβαμε τιμητικές θέσεις δίπλα στὸ φέρετρο. Ἐγὼ κρατοῦσα τὸ ἕνα χερούλι – ἡ πρώτη μου ἐπαφὴ μὲ τὸν Χάμπολντ. Δεν εἶχε καὶ πολὺ βάρος μέσα του. Φυσικὰ εἶχα πάψει νὰ πιστεύω πως μποροῦσε κανεὶς νὰ συνδέει ὁποιοδήποτε στοιχεῖο τῆς ἀνθρώπινης μοίρας με τέτοια υπολείμματα καὶ λείψανα. Τὰ ὀστὰ ἦταν πιθανότατα ή ὑπογραφὴ τῶν ψυχικῶν δυνάμεων, μιὰ προβολὴ τοῦ κόσμου σε μορφή ενώσεων τοῦ ἀσβεστίου. Ἀλλὰ ἴσως ἀκόμα καὶ κάτι τέτοια κομψά λευκά σχήματα, τὰ μηριαῖα οστά, τὰ πλευρά, τὰ κότσια τῶν δαχτύλων, τό κρανίο νὰ μὴν ὑπῆρχαν πιά »

ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΧΑΜΠΟΛΝΤ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ «GUTENBERG ORBIS LITERAE»

ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ : ΜΑΡΓΑΡΊΤΑ ΖΑΧΑΡΙΆΔΟΥ

-

Η ΛΑΘΕΜΕΝΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΙΣΚΑΡΙΩΤΗ

 Ο Αθανάσιος Ισκαριώτης και ο Μανόλης Εμμανουηλίδης, επονομαζόμενος «Ναζωραίος», λόγω της ομοιότητάς του με την εικόνα του Θεανθρώπου, όπως έχει απεικονιστεί στην Ορθόδοξη και Αναγεννησιακή ζωγραφική, ήταν βασικά και αναντικατάστατα στελέχη της ποδοσφαιρικής ομάδας «Δόξα Παραδείσου», της επαρχιακής πόλης Σταυρούπολης. Η συνεργασία τους στο γήπεδο ήταν άψογη, στη προσωπική τους ζωή ήταν αχώριστοι φίλοι, γκαρδιακοί, υπόδειγμα ανιδιοτελούς φιλίας.

Σ’έναν αγώνα όμως του τοπικού πρωταθλήματος, που θα έκρινε τον τίτλο του πρωταθλητή, ο Ισκαριώτης, λίγα λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα ενώ το σκορ ήταν ισόπαλο, δεν τροφοδότησε τον αμαρκάριστο μπροστά στο άδειο τέρμα «Ναζωραίο», προτιμώντας να σουτάρει, στέλνοντας τη μπάλα στο παρακείμενο χωράφι με τις ελιές, με αποτέλεσμα να χαθεί η σίγουρη νίκη που στέρησε από την  ομάδα της Δόξας Παραδείσου τον τίτλο του πρωταθλητή.

Έξαλλος από την ενέργεια του ποδοσφαιριστή της ομάδας του, ο πιστός οπαδός Πιλάτιος Καλογήρου, με το παρατσούκλι «Ο Πόντιος», λόγω της ελαφρότητας του νου του, εκδήλωσε την οργή του για την απόφαση του μοιραίου ποδοσφαιριστή, τραντάζοντας μανιωδώς τα προστατευτικά κάγκελα του γηπέδου, αποδίδοντας την ετυμηγορία του: «Πουλημένε, τον σταύρωσες ρε τον Ναζωραίο και μαζί μ’αυτόν ένα ολόκληρο χωριό. Καλύτερα να πας κρεμαστείς! Σήμερα από το γήπεδο δεν βγαίνεις ζωντανός!». 

Μπροστά στην αναστάτωση που προκλήθηκε, αφού με την καταδικαστική απόφαση του Πιλάτιου συμφώνησαν και αρκετοί οπαδοί της ομάδας, ο Ισκαριώτης επέστρεψε σπίτι του με συνοδεία αστυνομίας, η οποία κλήθηκε εσπευσμένα να προστατέψει τον προδότη ποδοσφαιριστή, όπου παρέμεινε έγκλειστος μέχρι να αποφορτιστεί η ατμόσφαιρα.

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΠΙΝΕ ΜΠΙΡΑ

 

Για το βιβλίο τού Afonso Cruz, το οποίο διάβασα πριν τρεις - τέσσερις μήνες περίπου, ήθελα να γράψω κάποιες σκέψεις μου, επειδή μου προκάλεσε εντύπωση η ιστορία και η λογοτεχνική της απόδοση, αλλά το ανέβαλα διαρκώς, έχοντας υπόψη, κάποια στιγμή, να βρω το χρόνο και την όρεξη, να αποτυπώσω εγγράφως τις εντυπώσεις μου από την ανάγνωσή του.

Διάλεξα της άγιες  μέρες του Πάσχα, όχι βέβαια για να ασεβήσω ή να προκαλέσω, αλλά η επικαιρότητα είναι ένα ερέθισμα για να κάνω την επιθυμία μου πραγματικότητα.

Το βιβλίο “Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα” είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο δεν προσέχτηκε από την κριτική, ώστε να γίνει ορατό σ' ένα κοινό πέρα από το μυημένο στα social media, στα ηλεκτρονικά περιοδικά, στις βιβλιοπαρουσιάσεις και στα βιβλιοφιλικά ένθετα των εφημερίδων. Να μπει δηλαδή στα μπροστινά ράφια του εκδοτικού μάρκετινγκ.

Έχω την εντύπωση ότι η απουσία του βιβλίου δεν οφείλεται στο θεματικό του περιεχόμενο ούτε στο όνομα του συγγραφέα, ο οποίος είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό, αλλά στον πληθωρισμό των εκδόσεων και στην «πίεση» που ασκούν τα social media προς μια κατεύθυνση ομοιογενοποιημένη, όπως  επίσης στην αδυναμία του εκδοτικού οίκου «Ευρασία-Στιγμός» να ανταποκριθεί στο εμπορικό ανταγωνισμό, όπου το παιχνίδι παίζεται από τους εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι διαθέτουν τα « βαριά χαρτιά» που τους δίνουν την δυνατότητα να προωθήσουν τα βιβλία τους. Εννοώ τους κριτικούς, συγγραφείς, βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους που συνθέτουν μια αλυσίδα προώθησης του προϊόντος, η οποία είναι δύσκολη να σπάσει ή να αποτελέσει κάποιος μέρος της, όταν βρίσκεται εκτός επίσημου βιβλιοπαραγωγικού κανόνα.

Επιμένω στη διαπίστωση αυτή, διότι το βιβλίο είναι ένα αξιόλογο μυθιστόρημα, πρωτότυπο, ευρηματικό, με «γραφή κομψή, ελκυστική, γρήγορη, ειρωνική». Αυτά είναι λόγια του μεταφραστή Νίκου Πρατσίνη από τον πρόλογο του βιβλίου, η δε κεντρική ιδέα του είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και προσφέρεται για μια αναγνωστική εμπειρία.

Εγώ που, κατά κάποιο τρόπο, μπορώ να ισχυριστώ ότι παρακολουθώ την λογοτεχνική παραγωγή, έφτασα στο βιβλίο χάρη στη εμπιστοσύνη μου στο μεταφραστή Νίκο Πρατσίνη, κάποιες μεταφράσεις του οποίου διάβασα και ενθουσίασαν.

Στον πρόλογο επίσης παρατίθενται λόγια από μια συνέντευξη του συγγραφέα, ο οποίος ισχυρίζεται ότι με το μυθιστόρημά του θέλησε να επιτύχει την συμπόρευση του χιούμορ και της ειρωνείας με τη θλίψη, τη μοναξιά, τη φτώχεια, καθώς και την κοινωνική απομόνωση που αυτές γεννούν. σ.11

Επειδή όμως οι προθέσεις του συγγραφέα μπορεί να είναι ευπρόσδεκτες αλλά κάποιες φορές δεν συμβαδίζουν με το αποτέλεσμα, ας παραθέσουμε και εμείς κάποιες δικές μας σκέψεις για το βιβλίο.

Η κεντρική ιστορία η οποία αναφέρεται στο trailer του βιβλίου στο οπισθόφυλλο του, αφορά έναν εκκεντρικό ηλικιωμένο καθηγητή, τον Μπόρζα, που βοηθάει μια φτωχή χωρική, την Ρόζα, στο τρελό σχέδιο να μεταμορφωθεί το χωριό σε Ιερουσαλήμ προκειμένου να εκπληρωθεί η επιθυμία της σχεδόν κατάκοιτης πια γιαγιάς της, της Αντόνια, να επισκεφτεί τους Αγίους Τόπους προτού πεθάνει.

Πέρα όμως από αυτό τον κεντρικό πυρήνα το βιβλίο διακλαδώνεται σε περιφερειακά θέματα και χαρακτήρες, όπου η αφήγηση ανοίγει σαν βεντάλια και απλώνει την ιστόρησή σε σκέψεις για τη ζωή και το θάνατο, τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τα γηρατειά και τη νεότητα, τη θρησκεία και το Θεό, και στο τέλος για τη θυσία, η οποία φυσικά είναι ανθρώπινη.

Πώς όμως ο συγγραφέας κατορθώνει να κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο σ’ένα βιβλίο έκτασης 270 σελίδων, όσο δηλαδή διαρκεί το μυθιστόρημα; Είναι μόνο η μελαγχολία, η ειρωνεία, το χιούμορ, ο λυρισμός και η δράση, κυρίως αυτή, ή μήπως τα σημαίνοντα στην αφηγηματική ρητορική πρέπει να εκφράζονται με τρόπο που να μην επαναλαμβάνει τις αφηγηματικές συμβάσεις που γνωρίζουμε από την αναγνωστική εμπειρία, αλλά να στοχεύει σ’ ένα εναλλακτικό δρόμο, διαβρωτικό που υπονομεύει την ληθαργική άπνοια του κυρίαρχου λογοτεχνικού περιβάλλοντος, πράγματα τα οποία επιτυγχάνονται σε μεγάλο βαθμό στο μυθιστόρημα του Afonso Cruz.

Νομίζω ότι Afonso Cruz τα καταφέρνει και μας παρουσιάζει ένα νεοτερικό μυθιστόρημα το οποίο μπορεί να μην εκπορθίζει τη “ορθολογιστική Βαστίλη», αλλά οι βολές του δημιουργούν ρήγματα με το παραπάνω. Ελπίζω να μην θεωρηθεί ότι γίνεται μόνο για την τιμή των όπλων.

Με ποιο τρόπο όμως καταφέρνει ο συγγραφέας το αξιοπρόσεχτο αποτέλεσμα που έχουμε διαβάζοντας το βιβλίο; Δημιουργώντας χαρακτήρες που νομίζουν ότι το άγαλμα της Παρθένου Μαρίας βαράει παλαμάκια αντί να προσεύχεται, ότι ο Θεός μυρίζει σαν ταύρος, σαν χώμα και σαν κοιλιά των πραγμάτων, επειδή ο Ζοάου Λούκας Μάρκους Ματέους, κατ’εικόνα και καθ’ομοίωσιν Του μυρίζει έτσι, ότι η Παναγία αποφασίζει να ανταποκριθεί στις προσευχές της Ρόζας και να καταλάβει τη θέση της μητέρας της, η οποία εγκαταλείπει το σπίτι με τον εραστή της, αργότερα όμως με την πάροδο του χρόνου η θεϊκή της υπόσταση της Αγίας, το υποκατάστατο της, γίνεται ολωσδιόλου λησμονημένη και τώρα είναι μια ταλαίπωρη γυναίκα, δίχως ελπίδα, που αποφεύγει την κόρη της, δεν θυμάται να προσευχηθεί, να μουρμουρίσει κάποια προσευχή, γεμίζει τη ζωή της με καινούργιους εραστές, καταλήγει να φύγει με έναν από αυτούς, εγκαταλείποντας στην κόρη και το σύζυγό της, για να περάσει τη ζωή της σαν πουτάνα. Ο Afonso Cruz γράφει για τη Ρόζα, μια χωριατοπούλα που μυρίζει πρόβειο τυρί, έχει δυο σκληρά βυζιά, τουρλωτά και μυτερά, και μια ελιά ανάμεσά τους, που την έχει βάλει εκεί ο Θεός, ο οποίος θαμπωμένος από την ομορφιά της κοπέλας, άφησε να πέσει μια σταγόνα μελάνι, από το ίδιο μελάνι με το οποίο Αυτός συγγράφει όλη τη Δημιουργία και υπογράφει, ως δικηγόρος, τους λογαριασμούς των πεπρωμένων μας, με ένα πισινό ο Θεός να τον φιλάει και να τον έχει καλά, που είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο θα γνωρίσει μια ανάσταση σάρκας, χοντρά φρύδια που είναι αυτοκινητόδρομοι, δασωμένους αστραγάλους. Γράφει για τον καθηγητή Μπόρζα, που ονειρεύεται ψάρια στο σκοτάδι, φορά φανελένια κουστούμια, και έχει ένα ασημένιο βραχιόλι το οποίο, αντί να έχει χαραγμένο το όνομά του, έχει τη φράση «Και τη νύχτα επίσης», εκτίει ποινή ζώντας στη μοναξιά του ορθού λόγου, κινείται παράλληλα με τον εαυτό του. Ο Afonso Cruz μιλά για σώματα που μυρίζουν αλλαντικά και μοιάζουν με χοντρά λουκάνικα, γυναίκες που κοιμούνται μέσα σε φυσητήρα, στη ραχοκοκαλιά μιας φάλαινας μήκους δεκαέξη μέτρων, για φιλοσοφικές συζητήσεις μεταξύ ενός Ινδού «σάντου», ενός Νιγηριανού «μπαμπαλάβο» και του καθηγητή Μπόρζα, τους αποκαλούμενους«Νέοι Δειπνοσοφιστές», για άνθρωπους που μεταμορφώνονται σε γαϊδάρους και όχι μόνο με την πανσέληνο, για το αυγό της τσίχλας που περιέχει την επιθυμία, όταν το φας με τα τσόφλια, να πετάξεις, γυναίκες που πιπιλίζουν πέτρες σαν καραμέλες, άντρες που όταν αναπνέουν δεν είναι αέρας αυτός που βγαίνει αλλά παρηχήσεις, σχήματα κάθ’ υπερβολή, παρομοιώσεις, για τυφλούς που ζουν μέσα σε μια τουαλέτα και κοιμούνται στην μπανιέρα, λουλούδια που μερικά είναι μουγκά κι άλλα κουφά, αλλά μερικά ξέρουν να ακούνε και άλλα να μιλάνε αρκεί να ξέρεις να τα ξεχωρίζεις, για υπηρέτριες που τους αρέσει η φιλοσοφία και να καθαρίζουν το πάτωμα. Θέτει ερωτήματα για τον Θεό, όπως η διερώτηση της Ουρανίας, αν ο Θεός ύστερα από την ανυπακοή τον τέκνων του έχει ζαρώσει στο μπάνιο της Ουράνιας κατοικίας Του, έχοντας βαλαντώσει στο κλάμα με δάκρυα ακόμα πιο πελώρια από αυτά που μπορεί κανείς να χύσει, και έχοντας ξεριζώσει τα μαλλιά του, μας μιλά για κουλουράκια κανέλας που δεν έχουνε γεύση κανέλας, βιολιστές που ταϊζουν γάλα τα βιολιά τους, για δίδυμους που δεν ανταμώνουν ποτέ επειδή όταν ο ένας είναι ξύπνιος ο άλλος κοιμάται, για τον τελευταίο ιδιοκτήτη του ψύλλου του Θεού, τον κόπτη χριστιανό Αμπανούμπ Μουσά, βιβλία για το χέσιμο των γαιοσκώλικων, έναν αξαίσιο ύμνο για τον πισινό, που είναι σε θέση να κάνουμε να πιστέψουμε στην ανάσταση, περισσότερο από ό,τι οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου, και αλλά πολλά, απολαυστικά, γοητευτικά και μαγεμένα.

Είναι όμως αυτά αρκετά για να κάνουν έναν βιβλίο ελκυστικό; Είναι, εάν συνοδεύονται από μια έξοχα δουλεμένη τεχνική, ευάρεστη αφηγηματική γραφή , γλωσσική κομψότητα, αιρετική λογοτεχνική διάθεση, καλαίσθητο ύφος, και κυρίως μυθοπλαστική επινοητικότητα, που μεταπλάθει το λόγο σε μια μαγευτική περιοχή, οπου η γενεολογική της καταγωγή πηγάζει από την έκπληξη, τον αιφνιδιασμό, την ειρωνεία, το παράδοξο, το ανοίκειο, την παραβίαση του ορθολογικού και της τακτοποιημένης ερμηνείας, την αμφισβήτηση του δεσμευτικού και των βεβαιοτήτων, την αποενοχοποίηση του αιρετικού.

Ευτυχώς αρκετά από αυτά τα βρίσκουμε στο βιβλίο του Afonso Cruz και είμαστε πολύ ευτυχείς γι’αυτό.

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid02kbfut3AWnx3cqzpx8HdSGKcrT5acezY3fLqR48kGFSY4YsriZWyYn9Ze7JSYYVyNl&id=100008339928550

AFONSO CRUZ

«Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΠΙΝΕ ΜΠΙΡΑ»

Μετάφραση: Νίκος Πρατσίνης

Εκδόσεις «Ευρασία-Στιγμός»