ακακίες στη σαβάνα

 Η ποιητική συλλογή «ακακίες στη σαβάνα» της πρωτοεμφανιζόμενης ποιήτριας Ευαγγελίας Τάτση είναι μια προσπάθεια να μεταφερθούν  με ποιητικό τρόπο οι συναισθηματικές, ερωτικές, μελαγχολικές εξάρσεις και αντιφάσεις, οι μνήμες «που ίσως μας εξολοθρεύσουν όλους», οι οποίες διαπερνούν το ποιητικό σώμα της συλλογής. Η απογοήτευση από την ήττα των μεγάλων πολιτικών και ιδεολογικών προσδοκιών,  αλλά και η αισιοδοξία η οποία χαρακτηρίζει «τη λύπη του κόσμου», «οι άτακτες λάμψεις και σκιές ενίοτε» που ορίζονται ως «η σκοτεινή πλευρά της σελήνης μου», η «ποικιλία των επιθυμιών», οι αυτοβιογραφικές επιλογές, το σκοτάδι που «ρίχνει τη σκιά του στις λέξεις», ο «φόβος μιας άγνωστης νύχτας», η σωματική(ερωτική;) επαφή, οι εκμυστηρεύσεις «είμαι μια πολύπλευρη προσωπικότητα», οι αντιθέσεις της ανθρώπινης παρουσίας, η θλίψη «που ψάχνει την νύχτα της για να ζήσει», ερωτήματα για την χαμένη επανάσταση στην οποία κάποτε πίστεψε «σε ποια επανάσταση θα ερωτευτούμε αν είναι εύκολο μάθημα η ήττα, γιατί την χρωστούμε όλοι;» , οι ανασκαφές της ύπαρξης «σκάβει στις χωματερές αλήθειες», υποκύπτοντας στο «κάλεσμα μιας απόγνωσης που δεν κινδυνεύει από τίποτα»,  είναι το σύμπαν του ποιητικού έργου της κ.Τάτση.

Αυτός ο αντιφατικός κόσμος που αποτελεί  την ύλη της ποιητικής δημιουργίας την οποία η ποιήτρια εξασκεί με αξιόλογη και ενδιαφέρουσα ικανότητα, ώστε να οδηγεί σε συμπεράσματα ότι η ποιητική της πορεία θα είναι ενθαρρυντική αλλά και περισσότερο ελεγχόμενη. Θέλω να πω ότι η ποιητική εμπειρία θα την οδηγήσει  σε μια πιο πιο ακριβή και στοχευμένη απόδοση των εκφραστικών μέσων, που θα είναι η γέφυρα που θα ενώνει την υποκειμενικότητα της θέασης των πραγμάτων με την αντίστοιχη εμπειρία το αναγνώστη.

Αυτή η διεύρυνση της υποκειμενικότητας, ή έκταση και εκτύλιξή της θα οδηγήσει, πιθανόν, στο «κράμα εαυτότητας και ετερότητας».

Αυτό το κρίσιμο, ουσιαστικό σημείο της ποιητικής δημιουργίας, είναι απαραίτητο στοιχείο ώστε ο ποιητής να ξεφύγει από την παγίδα του κατασκευασμένου ειδώλου του, από την φευγαλέα,  ανύπαρκτη σωματική και συναισθηματική εικόνα του καθρέφτη, που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει τον δημιουργό σε ένα αυτάρεσκο απομονωτισμό, αν η ποιητική του ένταση επιστρέφει στον εαυτό του και δεν διοχετεύεται στον αναγνώστη, που αποτελεί, μην το ξεχνάμε, τον ευνοημένο εκπρόσωπο της ανθρώπινης οικουμενικότητας.

Αποτέλεσμα όλων αυτών η μυστική «η γλωσσική χειρονομία» εσωτερικών αντιφάσεων υπαρξιακής έντασης, που προτείνει ο ποιητής μέσω του ποιήματος να μην  βρει αποδέκτη. Να παραμείνει μια βουβή έκφραση  που θα ανακυκλώνεται στον περιορισμένο, ιδιωτικό χώρο του δημιουργού. Η απόσβεση του ποιητικού εγώ είναι, νομίζω, βασικός παράγοντας για την επικοινωνιακή λειτουργία του ποιήματος. Διαφορετικά ο ποιητικός λόγος θα είναι μια άγονη προσπάθεια που θα εκφράζει όρους και κανόνες που θα ορίζουν την ποιητικότητα αλλά δεν θα είναι συγκινησιακά επιδραστική στον αναγνώστη.

Η διαστολή του ποιητικού υποκειμένου οδηγεί το ποίημα από ένα λεκτικό κωδικό μεταμόρφωσης ανθρώπινου συναισθηματισμού σε μια πανανθρώπινη  πνευματική ιδιοκτησία. Η ζωή, αναζητά ρωγμές παρηγορίας, τις οποίες ο ποιητής οφείλει να αποκαλύπτει, γιατί διαθέτει αυτή την ιδιότητα, και ορίζεται εκ της θέσεώς του να τις κάνει κτήμα όλων αυτών που θα αποφασίσουν να ακολουθήσουν τις ποιητικές μεταφορές.

Αυτές οι επισημάνσεις διαφαίνονται, έστω αμυδρά, αλλά ελπιδοφόρα, στην ποίηση της κ. Τάτση. Ελπίζουμε ότι η συνέχεια θα επιβεβαιώσει τα  ενθαρρυντικά βήματα και η πορεία προς την ποιητική της ολοκλήρωση δεν θα μας απογοητεύσει.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑΤΣΗ

«ακακίες στη σαβάνα»

εκδόσεις «βακχικόν»

ΔΑΝΕΙΟΝ ΕΘΝΟΣ

 

Λίγες σκέψεις για το βιβλίο.

Ευχαριστώ το περιοδικό "Ασσόδυο" που τις φιλοξένησε. 

"Χωρίς αμφιβολία υπάρχει για τον καθέναν από μας κι από μια ξεχωριστή, αναντικατάστατη αίσθηση που αν δεν την βρει να την απομονώσει εγκαίρως και να συζήσει αργότερα μαζί της, έτσι που να τη γεμίσει πράξεις ορατές, πάει χαμένος". 

" Μικρός Ναυτίλος" 

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

https://1-2.gr/2021/10/26/ti-estin-h-ellas/?fbclid=IwAR0FbvKgvjg02gKHBqAc0sRQtqWWvmIlp-JF7-SXOHJulUihi1yF81ATeCk

ΠΑΝΔΟΧΕΙΟ ΕΥΣΥΝΟΠΤΩΝ

 

Μικροαφηγήσεις  δίχως το παραμικρό ενδιαφέρον, απελπιστικά πληκτικές πολυχρησιμοποιημένες αφηγηματικές συνταγές, με εκκεντρικά λεκτικά καρυκεύματα. Μια αφήγηση για τη διακόσμηση του τίποτα.
 Ένα έργο που αφήνει το αίσθημα τού υπεράριθμου, ελεγχόμενο από την αναγνωστική εμπειρία του συγγραφέα, οριοθετημένο από την θεολογία του διανοουμενισμού, του ακαδημαϊσμού και την εγκυρότητα της λογοτεχνικής διανοητικότητας. 
Βιβλίο που δεν προκαλεί απροσδόκητη και απρόκλητη ανησυχία αλλά μας δυσαρεστεί  με το ντεκαφεϊνέ* περιεχόμενο του.

"ΠΑΝΔΟΧΕΊΟ ΕΥΣΥΝΟΠΤΩΝ" 

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΡΗΤΙΩΤΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "Μελάνι"

Η μέρα που άρχισε έχει ήδη τελειώσει

Γράφουμε για τα βιβλία που μας αρέσουν, αλλά και για τα βιβλία που δεν μας αρέσουν. Αυτό το αγαπήσαμε επειδή μας άρεσε. 

https://frear.gr/?p=31917

"ΠΡΟΣΟΧΗ: εποχιακή διέλευση βατράχων

Ο κ. Σκαμπαρδώνης χαρισματικός αφηγητής, με εξαιρετική διαχείριση του αφηγηματικού λόγου, μας δίνει ένα τόμο με εικοσιπέντε έξοχα διηγήματα, αν και όχι όλα της ίδιας λογοτεχνικής εμβέλειας. Ο καταγωγικός πυρήνας των ιστοριών πηγάζει από θεματικές επιλογές που γνωρίζουμε ήδη από προηγούμενα διηγήματα του, γεγονός που βαραίνει την ανάγνωση σε ορισμένα διηγήματα της συλλογής, δημιουργώντας μια αφηγηματική ανισορροπία, η οποία όμως βρίσκει διέξοδο στην επιλογή του αναγνώστη να παρακάμψει την αφηγηματική εκχύλιση του λόγου τού συγγραφέα. Η εγνωσμένη δεξιότητα του κ. Σκαμπαρδώνη στην ανάπτυξη και την κατασκευή του διηγηματικής αφήγησης, με άρτια επεξεργασμένη γλώσσα, εκεί που κρίνεται κάθε άξιος λογοτέχνης, τη λογοτεχνική επαναδιατύπωση του κόσμου, με τη βαθιά αρχιτεκτονημένη γραφή και την εκφραστική δυνατότητα επεξεργασίας του υλικού του, καταφέρνει με  λεκτικές υπερβάσεις να βγει νικητής στην πάλη με την επικράτεια των λέξεων, ώστε να μας παρουσιάσει ένα έργο που διευρύνει, για μία ακόμη φορά, την αναγνωστική εμπειρία. Εκτοξεύοντας την αφηγηματική ευρηματικότητα στα ακρότατα όρια του λόγου, χρησιμοποιεί τη μνήμη ως  εκτοξευτήρα της αφήγησης, φτιάχνοντας ένα βιβλίο το οποίο επάξια αφήνει το στίγμα του στη σύγχρονη λογοτεχνική παράδοση, ώστε οι αναγνώστες να αισθάνονται προνομιούχοι καταναλωτές της αφηγηματικής τέχνης ενός από τους σπουδαιότερους Έλληνες σύγχρονους συγγραφείς.

MAGNOLIA

Tο σινεμά είναι πράγματα που συμβαίνουν. Ευγνώμονες στους σκηνοθέτες που τα κινηματογραφούν  και μπορούμε να τα παρακολουθήσουμε.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΆΓΓΕΛΟΥ ΛΙΓΟΜΙΛΗΤΟΥ

Ευχαριστώ πολύ τη συντακτική ομάδα του ηλεκτρονικού περιοδικού "ασσόδυο" που ανέχεται τις αμφιβολίες μου.

Το κείμενο εδώ:

 https://1-2.gr/2021/05/20/stoiheia-apo-th-zoh-kai-thanato-toy-aggeloy-ligomilhtoy/


Εικόνα: έργο της Ildikó Mecséri

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ 27η

 

Με τον αδελφικό μου φίλο, ανώτατο υπάλληλο της διεύθυνσης εγκληματολογικών ερευνών, Γιάννη Καποδίστρια, συναντιόμαστε κάποιες Κυριακές και κάνουμε τις βόλτες μας στους δρόμους της πόλης. Ο Γιάννης μού εξιστορεί, με τον μοναδικό τρόπο που μόνο αυτός ξέρει, ένας συνδυασμός χαρισματικού αφηγητή και βραβευμένου με το πρώτο θεατρικό βραβείο "Χορν", ανεξιχνίαστες αστυνομικές υποθέσεις, ασύλληπτους δολοφόνους, σκοτεινές ίντριγκες του οργανωμένου εγκλήματος. Βαδίζοντας παίρνουμε τις απαραίτητες προφυλάξεις από υποτιθέμενους εχθρούς, που  θα ήθελαν να βγάλουν από τη μέση τον αδιάφθορο συνομιλητή μου, βραβευμένο δύο φορές από την υπηρεσία του, πληρωμένους δολοφόνους, μαφιόζικες επιθέσεις αντεκδίκησης, εκφοβιστικές απειλές με προειδοποιητικές βολές. Μεθόδους που χρησιμοποιεί ο υπόκοσμος για να κλείσει το στόμα αστυνομικών που μένουν πιστοί στον καθήκον τους. 

Κρυβόμαστε πίσω από αυτοκίνητα,  κορμούς αειθαλών δένδρων, αδιέξοδα στενά, εισόδους πολυκατοικιών. Όταν βρεθούμε αρκετά στριμωγμένοι για να ξεφύγουμε υιοθετούμε τρόπους διαφυγής  που έχουμε παρακολουθήσει σε αστυνομικές ταινίες, ως φανατικοί θεατές του είδους.

Όταν διαπιστώσουμε ότι είμαστε ασφαλείς , έχοντας αποκομίσει ελάχιστες αμυχές, όταν οι διώχτες μας έχουν αποχωρήσει άπραγοι, κατεβαίνουμε το δρόμο για τη θάλασσα, να απολαύσουμε μια παγωμένη μπύρα με τους φίλους μας, οι οποίοι όταν μας βλέπουν να πλησιάζουμε σηκώνονται από τις καρέκλες και χειροκροτούν για την ευτυχή κατάληξη της περιπέτειάς μας. 

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ 26η

 

O παλαιστής Paolo Palestra  σε ηλικία τριανταπέντε ετών αποσύρθηκε από τους αγωνιστικούς στίβους. Απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια γεννημένος στην Ελλάδα, με γονείς από το Sesto του Μιλάνο, λάτρεις της Ελλάδας, που στα μέσα της δεκαετίας του εξήντα εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο Παγκράτι, ως επίσημοι αντιπρόσωποι της Piaggio. 

Ο Palestra κέρδισε αρκετούς τίτλους με την ομάδα του  «Άτλας Παγκρατίου» σε πανελλήνιους αγώνες, με αποτέλεσμα να κληθεί στην Εθνική ομάδα πάλης. Πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες  της Ατλάντα και του Σίδνεϋ,  σ’ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα και δυο πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Όταν αποσύρθηκε δέχθηκε μια πρόσκληση από το τσίρκο «Arena», να συμμετάσχει κάθε Σαββατοκύριακο στο event “Παλεύοντας με τον Palestra», όπου κάθε επισκέπτης μπορούσε να αναμετρηθεί μαζί του στο αγώνισμα  ελεύθερης πάλης, εάν το επιθυμούσε. Ο Palestra δέχθηκε, συμπληρώνοντας το εισόδημα που λάμβανε στο λιμενικό σώμα που ήταν διορισμένος τιμητικά,  λόγω της 6ης θέσης που πήρε στους Ολυμπιακούς αγώνες  του Σίδνεϋ.

Παρά το ρίσκο που αναλάμβανε η διεύθυνση του τσίρκου, η ιδέα του γενικού διευθυντή αποδείχθηκε κάτι παραπάνω από επιτυχής. Παρόλο που ο Palestra ήταν σωματώδης, βαρύς, επιβλητικός, και κυρίως έμπειρος, αρκετοί αυτάρεσκοι νεαροί, χτισμένοι μέσα σε γυμναστήρια και αναβολικά, θέλησαν να παλέψουν μαζί του. Όλοι όμως νικήθηκαν. Όλα αυτά μέχρι το απόγευμα της Κυριακής 2 Μαΐου 2021, όταν ένας αυθάδης νεαρός, ψηλός και οστεώδης, πέταξε τα ρούχα του, έμεινε με τα εσώρουχα, κόντρα στους κανονισμούς, και ανέβηκε στο ρινγκ για να αντιμετωπίσει τον Palestra.

Με περίτεχνες, ευρηματικές, πρωτοφανείς λαβές, κατάφερε να φέρει πλάτη τον Pallestra στον 2:14 του δεύτερου γύρου και να τον νικήσει. Περιχαρής, έκανε τον γύρο του θριάμβου χειροκροτούμενος από το κοινό, πήρε το δώρο του, την, έξοχης ομορφιάς οπτικών οριζόντων, αμαζόνα του τσίρκου Xena,  και καβάλα στο άλογο της χάθηκαν για μια δεκάλεπτη βόλτα στο δάσος που στόλιζε την ανατολική πλευρά της πόλης.

"The Wrestlers" 1899

Thomas Eakins

Ο ΠΑΠΑ-ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

 

-Θέλετε κι άλλες αποδείξεις αμαρτωλοί; μας είπε σε έντονο ύφος ο παπά Χερουβείμ. 

Κόλλησε το κινητό του στη μούρη του καθενός μας, θέση την οποία θεωρούσε ιδανική  για την επιβεβαίωση των αποδεικτικών στοιχείων του. Ακούμπησα το δάχτυλό μου στην οθόνη για να διαπιστώσω πως αυτό που έβλεπα ήταν αληθινό. 

-Έχεις δίκιο παπα-Χερουβείμ, αυτός είναι, είπα, και σ'αυτό συμφωνήσαμε όλοι. 

Ικανοποιημένοι από την οπτική και σωματική διάψευση των αμφιβολιών μας συνεχίσαμε το νηστήσιμο τσιμπούσι μας με μαρούλι, ελιές, ντομάτα και άφθονο τσίπουρο. 

Αν ήταν μία μεταφυσική φάρσα ή ένα ψυχόδραμα των θρησκευτικών ημερών αυτό θα το σκεφτόμασταν αργότερα. 

Οι φωτογραφίες του παπα-Χερουβείμ δημοσιεύονται με την άδεια του.

ΤΡΕΙΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

 

Απόσπασμα

[...] Πριν αποπειραθούμε μια εξέταση των προαναφερθέντων έργων, θεωρούμε αναγκαίο να επαναλάβουμε ότι ο Νιλς Ρούνεμπεργκ, μέλος της Εθνικής Ευαγγελικής Ένωσης, ήταν βαθύτατα θρήσκος. Στους κύκλους των διανοουμένων του Παρισιού ή του Μπουένος Άιρες, ένας άνθρωπος των γραμμάτων θα μπορούσε κάλλιστα ν’ ανακαλύψει εκ νέου τις θέσεις του Ρούνεμπεργκ· και σε τέτοιους κύκλους, θέσεις σαν κι αυτές θα θεωρούνταν ελαφρές, άχρηστες ασκήσεις της ολιγωρίας ή της βλασφημίας. Για τον Ρούνεμπεργκ, όμως, στάθηκαν το κλειδί για τη λύση ενός από τα κεντρικά μυστήρια της θεολογίας· στάθηκαν θέμα διαλογισμού και ανάλυσης, ιστορικής και φιλολογικής διαμάχης, υπερηφάνειας, αγαλλίασης και τρόμου. Δικαίωσαν και κατέστρεψαν τη ζωή του. Όσοι διαβάζουν τώρα αυτό το άρθρο, ας έχουν επίσης υπόψη τους ότι δεν περιλαμβάνει παρά μόνο τα συμπεράσματα του Ρούνεμπεργκ - ούτε τη διαλεκτική του ούτε τις αποδείξεις του. Θα πείτε: μα καλά, το δίχως άλλο, το συμπέρασμα προηγείται των «αποδείξεων»! Ποιος, όμως, αφοσιώνεται ν’ αποδείξει κάτι στο οποίο δεν πιστεύει ή του οποίου τα κηρύγματα δεν τον ενδιαφέρουν;

Η πρώτη έκδοση του kristus och Judas φέρει την εξής κατηγορική προμετωπίδα, το νόημα της οποίας έμελλε να διαπλατύνει τερατωδώς, χρόνια αργότερα, ο ίδιος ο Νιλς Ρούνεμπεργκ: Όχι μόνο ένα πράγμα, αλλά όλα τα πράγματα που η παράδοση αποδίδει στον Ιούδα Ισκαριώτη, είναι ψευδή (Ντε Κουίνσυ, 1857). Ακολουθώντας κάποιον Γερμανό,²⁰⁸ ο Ντε Κουίνσυ διατύπωσε την άποψη πως ο Ιούδας κατέδωσε τον Ιησού Χριστό για να τον εξαναγκάσει να διακηρύξει τη θεότητά του και να πυροδοτήσει μια εξέγερση κατά του ρωμαϊκού ζυγού· ο Ρούνεμπεργκ προτείνει μια υπεράσπιση μεταφυσικής τάξεως. Αρχίζει επιδέξια, καταδεικνύοντας την περιττότητα της ενέργειας του Ιούδα. Παρατηρεί (όπως ο Ρόμπερτσον) πως, για ν' αναγνωριστεί ένας διδάσκαλος που αγορεύει κάθε μέρα στη συναγωγή και θαυματουργεί μπροστά σε συγκεντρώσεις χιλιάδων ανθρώπων, δεν απαιτείται η προδοσία ενός αποστόλου. Κι όμως, αυτό συνέβη. Το να υποθέσει κανείς ένα σφάλμα στην Αγία Γραφή, είναι ασύγγνωστο· εξίσου ασύγγνωστο· είναι να δεχτείς ένα τυχαίο συμβάν στο πιο ανεκτίμητο επεισόδιο της παγκόσμιας Ιστορίας. Ergo²⁰⁹ η προδοσία του Ιούδα δεν ήταν τυχαία· ήταν ένα προκαθορισμένο συμβάν, που κατέχει τη μυστηριώδη θέση του στην οικονομία της Λύτρωσης. Και συνεχίζει ο Ρούνεμπεργκ: Όταν ενσαρκώθηκε ο Λόγος, πέρασε από την πανταχού παρουσία στο χώρο, από την αιωνιότητα στην Ιστορία, από την απεριόριστη ευτυχία στην αλλαγή και στο θάνατο· μια τέτοια θυσία απαιτούσε το αντίστοιχό της: ένας άνθρωπος, εκπροσωπώντας όλους τους ανθρώπους, έπρεπε να προβεί σε μια θυσία αντάξια. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Ιούδας Ισκαριώτης· ο Ιούδας, ο μόνος από τους αποστόλους που διαισθάνθηκε τη μυστική θεότητα και τον τρομερό σκοπό του Ιησού. Ο Λόγος είχε ταπεινωθεί ώς τον εξανθρωπισμό· ο Ιούδας, μαθητής του Λόγου, μπορούσε να ταπεινωθεί ώς την προδοσία (τη χειρότερη μορφή ατιμίας) και να ενοικήσει αιώνια το πυρ το εξώτερον. Η κατώτερη τάξη καθρεφτίζει την ανώτερη· οι μορφές της Γης αντιστοιχούν στις μορφές του ουρανού· οι δερματικές κηλίδες μας είναι ένας χάρτης των ακατάλυτων αστερισμών· κατά κάποιον τρόπο, ο Ιούδας αντικατοπτρίζει τον Ιησού. Εξού και τα τριάκοντα αργύρια και το φιλί· εξού και ο εκούσιος θάνατος: έτσι, είναι ακόμα πιο επάξια κολασμένος. Με αυτά τα επιχειρήματα, ο Νιλς Ρούνεμπεργκ διαφώτισε το αίνιγμα του Ιούδα.

Τον πολέμησαν, φυσικά, οι θεολόγοι όλων των δογμάτων. Ο Λαρς Πέτερ Ένγκστρομ τον κατηγόρησε ότι αγνοούσε, ή αποσιωπούσε, την υποστατική ένωση·²¹⁰ ο Αξελ Μπορέλιους, ότι αναζωπύρωνε την αίρεση των Δοκητών, που αρνούνταν την ανθρώπινη υπόσταση του Ιησού· ο αυστηρός επίσκοπος του Λουντ, ότι αντιστρατευόταν τον τρίτο στίχο του εικοστού δεύτερου κεφαλαίου του Κατά Λουκάν Ευαγγελίου.²¹¹

Αυτά τα ποικίλα αναθέματα επηρέασαν τον Ρούνεμπεργκ, που ξανάγραψε ένα μέρος του κατάκριτου βιβλίου και μετέβαλε τη θεωρία του. Άφησε το θεολογικό πεδίο στους επικριτές του και πρόβαλε πλάγια επιχειρήματα ηθικής τάξεως. Παραδέχτηκε πως ο Ιησούς, «ο οποίος διέθετε τα σημαντικά εφόδια που μπορεί να προσφέρει η παντοδυναμία», δεν είχε την ανάγκη ενός ανθρώπου για να λυτρώσει την ανθρωπότητα. Στη συνέχεια, διέψευσε όλους όσοι υποστηρίζουν πως δε γνωρίζουμε τίποτα για τον αινιγματικό προδότη· γνωρίζουμε, είπε, πως ήταν ένας απ’ τους αποστόλους, ένας απ’ αυτούς που επελέγησαν για ν’ αναγγέλλουν τη βασιλεία των ουρανών, να θεραπεύουν τους ασθενείς, να καθαρίζουν τους λεπρούς, να εγείρουν τους νεκρούς και να εξορκίζουν τα δαιμόνια (Κατά Ματθαίον ι' 7-8, Κατά Λουκάν θ' 1). Ένας άνθρωπος που αξιώθηκε τέτοια προνόμια από τον Λυτρωτή, δικαιούται να ερμηνεύσουμε τις πράξεις του όσο μπορούμε καλύτερα. Αν αποδώσουμε το κρίμα του στην απληστία (όπως το ’χουν κάνει κάποιοι, μνημονεύοντας το ιβ' 6 του Κατά Ιωάννην)212 ενδίδουμε στο πιο ποταπό κίνητρο. Ο Νιλς Ρούνεμπεργκ προτείνει το αντίθετο κίνητρο: έναν υπέρμετρο, εκτός παντός ορίου ασκητισμό. Ο ασκητής, προς μείζονα δόξαν του Θεού, τιμωρεί και ταπεινώνει τη σάρκα· ο Ιούδας έκανε το ίδιο με το πνεύμα. Απαρνήθηκε την τιμή, το Καλό, την ειρήνη, τη βασιλεία των ουρανών, όπως άλλοι -λιγότερο ηρωικά- απαρνούνται τις ηδονές.* Προμελέτησε τα κρίματά του με μια τρομερή διαύγεια. Συνήθως στη μοιχεία είναι συμμέτοχες η τρυφεράδα κι η αυταπάρνηση· στο φόνο, το θάρρος· στη βλαστημία και τις ανοσιουργίες, κάποια σατανική έκλαμψη. Ο Ιούδας επέλεξε τα αμαρτήματα εκείνα με τα οποία καμιά αρετή δε συγχρωτίστηκε ποτέ: την κατάχρηση εμπιστοσύνης (Κατά ίωάννην, ιβ' 6) και την προδοσία. Έδρασε με γιγαντιαία ταπεινοσύνη· πίστευε πως ήταν ανάξιος να ’ναι καλός. Ο Απόστολος Παύλος έχει γράψει: Ό καυχώμενος έν Κυρίω καυχάσθω (Προς Κορινθίους Α', α 31)· ο Ιούδας γύρεψε την κόλαση, γιατί η ευτυχία του Κυρίου τού αρκούσε. Σκέφτηκε πως η ευτυχία, όπως και το Καλό, είναι μια θεϊκή ιδιότητα και δεν πρέπει να τη σφετερίζονται οι άνθρωποι.**

Πολλοί ανακάλυψαν, post factum,²¹³ πως η εξωφρενική κατάληξη του Ρούνεμπεργκ ενυπήρχε στο συγγνωστό του ξεκίνημα και πως το Den hemlige Frälsaren  δεν είναι παρά μια διαστροφή ή ένας παροξυσμός του Kristus och Judas. Στα τέλη του 1907, ο Ρούνεμπεργκ τελείωσε κι αναθεώρησε το χειρόγραφο κείμενο· πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια πριν το στείλει για εκτύπωση. Τον Οκτώβριο του 1909, το βιβλίο έκανε την εμφάνισή του μ’ έναν πρόλογο (τόσο χλιαρό, ώστε να είναι αινιγματικός)του δανού εβραϊστή Έρικ 'Ερφγιορντ και με αυτή την επίβουλη προμετωπίδα: Έν τω κόσμω ήν, καί ό κόσμος δι ’ αύτού έγένετο, και ό κόσμος αύτόν ούκ έγνω (Κατά Ιωάννην, α' 10). Η γενική επιχειρηματολογία δεν είναι περίπλοκη, αλλά το συμπέρασμα είναι τερατώδες. Ο Θεός, ισχυρίζεται ο Νιλς Ρούνεμπεργκ, ταπεινώθηκε ώς τον εξανθρωπισμό, για τη λύτρωση του ανθρώπινου γένους· είναι εύλογο να υποθέσουμε πως η θυσία Του ήταν τέλεια, πως ούτε υπονομεύτηκε ούτε απισχνάνθηκε από παραλείψεις. Το να περιορίζουμε όλα όσα υπέστη, στην αγωνία ενός δειλινού πάνω στο σταυρό, είναι βλασφημία.*** Αν δεχόμαστε ότι ήταν άνθρωπος κι ότι ήταν ανίκανος ν’ αμαρτήσει, υποπίπτουμε σε αντίφαση· οι ιδιότητες impeccabilitas²¹⁴ και humanitas²¹⁵ είναι ασύμβατες. Ο Κέμνιτς δέχεται ότι ο Λυτρωτής μπορούσε να νιώσει κούραση, κρύο, στενοχώρια, πείνα και δίψα· γιατί, λοιπόν, να μη δεχτούμε ότι μπορούσε και ν’ αμαρτήσει και να απολεσθεί; Το περίφημο απόσπασμα: Άνηγγείλαμεν ώς Παιδίον εναντίον αύτοΰ, ώς ρίζα έν γή διψώση ·ούκ έστιν είδος αυτώ ούδέ δόξα• καί είδομεν αύτόν, καί ούκ είχεν είδος ούδέ κάλλος· άλλα τό είδος αύτοΰ άτιμον καί έκλεΐπον παρά πάντας τούς υιούς τών ανθρώπων· άνθρωπος έν πληγή ών καί είδώς φέρειν μαλακίαν (Ησαΐας, νγ' 2-3) αποτελεί για πολλούς ένα προείκασμα του Εσταυρωμένου, την ώρα του θανάτου του- για άλλους (λ.χ. τον Χανς Λάσσε Μάρτενσεν), μια διάψευση του κάλλους που η λαϊκή συναίνεση αποδίδει στον Χριστό- για τον Ρούνεμπεργκ, την αψευδή προφητεία όχι μιας στιγμής, αλλά ολόκληρου του αποτρόπαιου μέλλοντος -στο Χρόνο και στην Αιωνιότητα- του ενσαρκωμένου Λόγου. Ο Θεός έγινε ολοκληρωτικά άνθρωπος - άνθρωπος, όμως, ώς την ατιμία- άνθρωπος ώς τον κολασμό και την άβυσσο. Για να μας σώσει, θα μπορούσε να επιλέξει οποιαδήποτε από τις μοίρες που συνθέτουν το περίπλοκο δίκτυο της Ιστορίας- θα μπορούσε να γίνει ο Αλέξανδρος ή ο Πυθαγόρας ή ο Ρούρικ ή ο Ιησούς- διάλεξε την πιο ουτιδανή: έγινε ο Ιούδας.

Μάταια τα βιβλιοπωλεία της Στοκχόλμης και του Λουντ διατυμπάνισαν αυτή την αποκάλυψη. Οι δύσπιστοι τη θεώρησαν, a priori,²¹⁶ ένα ανούσιο και επίπονο θεολογικό παιχνίδι- οι θεολόγοι την περιφρόνησαν. Ο Ρούνεμπεργκ διείδε σ’ αυτή την οικουμενική αδιαφορία μια σχεδόν θαυμαστή επιβεβαίωση. Αυτή την αδιαφορία τη διέταξε ο Θεός- ο θεός δεν ήθελε να διαδοθεί στη Γη το τρομερό μυστικό Του. Ο Ρούνεμπεργκ κατάλαβε πως δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα. Ένιωσε να πέφτουν πάνω του αρχαίες θεϊκές κατάρες- θυμήθηκε τον Ηλία και τον Μωυσή, που κάλυψαν το πρόσωπό τους πάνω στο βουνό για να μη δουν τον Θεό- τον Ησαΐα, που τρομοκρατήθηκε όταν τα μάτια του αντίκρισαν Εκείνον ού ή δόξα πληροί τήν γήν τον Σαούλ, που τυφλώθηκε στο δρόμο της Δαμασκού- τον ραβίνο Συμεών μπεν Αζάι, που είδε τον παράδεισο και πέθανε- τον ξακουστό μάγο Ιωάννη του Βιτέρμπο, που τρελάθηκε όταν αντίκρισε την Αγία Τριάδα· τα Μιντρασίμ, που αποστρέφονται όσους ασεβείς προφέρουν το σεμ χαμεφοράς²¹⁷ το Μυστικό Όνομα του Θεού. Ήταν, λοιπόν, κι ο ίδιος ένοχος αυτού του σκοτεινού εγκλήματος; Κι ήταν αυτή η του Πνεύματος βλασφημία που δε θα συγχωρηθεί ποτέ (Κατά Ματθαίον, ιβ' 31);²¹⁸ Ο Βαλέριος Σοράνος θανατώθηκε²¹⁹ γιατί είχε αποκαλύψει το απόκρυφο όνομα της Ρώμης·²²⁰ αυτόν, που είχε ανακαλύψει και αποκαλύψει το φοβερό όνομα του Θεού, ποια αιώνια τιμωρία τον περίμενε;Μεθυσμένος απ’ την αϋπνία και τους ιλιγγιώδεις συλλογισμούς, ο Νιλς Ρούνεμπεργκ βγήκε στους δρόμους του Μάλμο, ικετεύοντας με δυνατές φωνές να του δοθεί η χάρις να μοιραστεί την κόλαση με τον Λυτρωτή.

Πέθανε από ρήξη ανευρύσματος, την 1η Μαρτίου 1912. Οι αιρεσιολόγοι θα τον θυμούνται: είναι αυτός που πρόσθεσε στην εξαντλημένη (όπως φαινόταν) εικόνα του Υιού τις επιπλοκές της δυστυχίας και του Κακού.

1944

σ.269-276

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ

 

* Ο Μπορέλιους ρώτησε χλευαστικά:Και γιατί δεν απαρνήθηκε την απάρνηση; Γιατί όχι την απάρνηση της απάρνησης;

** Ο Εουκλίντες ντα Κούνια,* σ’ ένα βιβλίο που ο Ρούνεμπεργκ δεν είχε υπόψη τoυ, σημειώνει πως, για τον αιρεσιάρχη του Κανούντος,* Αντόνιο Κονσεγιέιρο,* η αρετή ήταν «μια οιονεί ασέβεια». Ο αργεντινός αναγνώστης θα θυμηθεί ανάλογα αποφθέγματα στο έργο του Αλμαφουέρτε.* Ο Ρούνεμπεργκ, στο συμβολιστικό φύλλο Sju insegel (Η έβδομη σφραγίδα), δημοσίευσε ένα φροντισμένο περιγραφικό ποίημα, «Τα μυστικά νερά»· οι πρώτες στροφές αφηγούνται τα συμβάντα μιας περιπετειώδους μέρας· οι τελευταίες, την ανακάλυψη μιας παγωμένης λιμνούλας· ο ποιητής υπαινίσσεται πως η αειζωία αυτών των σιωπηλών νερών θεραπεύει την ανώφελη βία μας και, κατά κάποιον τρόπο, την ανέχεται και τη συγχωρεί. Το ποίημα καταλήγει έτσι: Το νερό του δάσους είναι ευτυχισμένο· μπορούμε να ’μαστε βασανισμένοι και κακοί.

* Ντα Κούνια, Εουκλιντες(Euclides Da Cuhna(1866-1909):βραζιλιάνος συγγραφέας

*Κανούντος(Canudos):πόλη της Βραζιλίας, στην πόλη Μπαίας

*Κονσεγιέρο, Αντόνιο(Antonio Conselheiro(1828-1897): βραζιλιάνος θρησκευτικός ηγέτης και επαναστάτης·ηγήθηκε της εξέγερσης των χωρικών του Κανούντος, η οποία πνίγηκε στο αίμα.

*Αλμαφουέρτε(Almafuerte): λογοτεχνικό ψευδώνυμο του αργεντινού συγγραφέα Πέδρο Μπονιφάσιο Παλάσιο(Pedro Bonifacio Palacio(1854-1917). «Πιστεύω πως ο Αλμαφουέρτε ανανέωσε την ηθική και πήγε το χριστιανισμό πολύ πιο πέρα απ’το Χριστό. Καταδίκαζε τη συγγνώμη, γιατί τη θεωρούσε μια μορφή αλαζονείας, δεδομένου ότι αυτός που συγχωρεί, θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο του άλλου»(Συζήτηση με τον Οσβάλντο Φερράρι, στο En Diálogo, I y II, Μπουένος Άιρες, 1985).

 

***Ο Μωρίς Αμπραμοβίτς* παρατηρεί: «Jesus, d’après ce Scandinave, a toujours de beau rôle; ses dèboires, grâce a la science de typographes, jouissent d’une  reputation polyglotte; sa rèsidene de trente-trois ans parmi le humans ne fut, en somme, qu’une  villègiature» («Σύμφωνα μ’ αυτόν τον Σκανδιναβό, ο Ιησούς παίρνει πάντα το καλύτερο κομμάτι· χάρη στη δεξιοτεχνία των τυπογράφων, οι απογοητεύσεις του χαίρουν μιας πολύγλωσσης φήμης· η παραμονή του επί τριάντα τρία χρόνια μεταξύ των ανθρώπων δεν ήταν, τελικά, παρά ένας παραθερισμός». Ο'Ερφγιορντ, στο τρίτο παράρτημα της Christelige Dogmatik, αντικρούει αυτή την περικοπή. Σημειώνει πως η θεία Σταύρωση δεν έχει πάψει, γιατί ό,τι συμβαίνει άπαξ στο Χρόνο, επαναλαμβάνεται αδιάκοπα στην Αιωνιότητα. Τώρα, ο Ιούδας εξακολουθεί να εισπράττει τα αργύρια· εξακολουθεί να καταφιλεί τον Ιησού Χριστό· εξακολουθεί να ρίχνει τα αργύρια στο ναό· εξακολουθεί να δένει βρόχο στον αγρό του αίματος. (Για να στηρίξει την άποψή του, ο'Ερφγιορντ επικαλείται το τελευταίο κεφάλαιο του Πρώτου Τόμου της Υπεράσπισης της αιωνιότητας του Γιάρομιρ Χλάντικ.)

 

*Δεν υπάρχει παραπομπή στο λήμμα.

 

 

 

208 Πιθανότατα υπονοείται ο Γιοχάννες Βαλεντίνους Αντρέα*

209 Λατινικά στο κείμενο; Όθεν, άρα, επομένως

210  Η ένωση, στο πρόσωπο του Χριστού, της θείας και της ανθρώπινης φύοης

211Είσήλθεν δέ o Σατανάς είς Ιούδαν τόν έπικαλούμενον Ίσκαριώτην, όντα έκ τού άριθμοϋ τών δώδεκα.

212Είπε δέ τούτο ούχ ότι περί τών πτωχών έμελεν αύτώ, άλλ’ ότι κλέπτης ήν, καί τό γλωσσόκομον είχε καί τά βαλλόμενα έβάσταζεν.

213Λατινικά στο κείμενο: εκ των υστέρων, «κατόπιν εορτής».

214Λατινικά στο κείμενο: αναμαρτησία.

215 Λατινικά στο κείμενο: ανθρώπινη φύση.

216Λατινικά στο κείμενο: εκ προοιμίου.

217Το (αντίστοιχο του Τετραγράμματου (JΗVΗ)] υπερισχύoν (μεφοράς) όνομα (σεμ) του Θεού.

218Διά τούτο λέγω ύμϊν, πάσα άμαρτία καi βλασφημία άφεθήσεται τοϊς άνθρώποις, ή δέ τού Πνεύματος βλασφημία ούκ άφεθήσεται τοϊς άνθρωποις.

219 Το 82 π.Χ., κατά διαταγήν του Πομπήιου.

220 Βλ. και «Κάποιος ονειρεύεται» [Οι συνωμότες (Απαντα τα Πεζά II)], καθώς και «Η ιστορία των απόηχων ενός ονόματος» [Διερευνήσεις (Δοκίμια I)].

 

ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ

ΑΠΑΝΤΑ ΠΕΖΑ[Ι]

Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης

Εκδόσεις "Πατάκη"

 

 

 

 

 

 

 

 

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ 25η

Σούρουπο Κυριακής το ουράνιο στερέωμα βαφόταν απ' την παλέτα των χρωμάτων ενός φιλάρεσκου ήλιου. Η νύχτα καθυστερούσε για κάποιον ανεξήγητο λόγο. Βλέπω τον «πολυλογά» να τρώει παγωτό στο αίθριο του «Gelato”. 

-Έλα κερνάω φίλε· να πούμε και καμιά κουβέντα, με προσκαλεί.

-Βιάζομαι «πολυλογά», ευχαριστώ. Με περιμένουν στο «Σιωπητήριο»*, απάντησα στην πρόσκλησή του, και συνέχισα τον δρόμο μου.

* «Σιωπητήριο»: Χώρος εξάσκησης της σιωπής. Οι θαμώνες στο  «Σιωπητήριο» πίνουν τον καφέ, το αναψυκτικό τους ή οτιδήποτε προσφέρεται, σιωπηλοί. Όταν η ένταση της σιωπής φτάσει στο ακρότατο σημείο, κάθε πελάτης δικαιούται από τον κανονισμό, για να αποσυμφορηθεί ψυχολογικά, να πει μόνο μία λέξη: «Σιωπή». Η σιωπηλότητα τού καθενός εκρήγνυται μονολεκτικά, ο κατευνασμός της ομιλίας , που είναι το ζητούμενο, βρίσκει προσωρινή διέξοδο, η επάνοδος στην αλαλία επανέρχεται. 

"Silent Night" 1964

Hans Hofmann

 

Η ΚΡΕΜΑΣΤΡΑ

-Έφερες την κρεμάστρα; με ρώτησε.
"Είναι κρεμασμένη στο μηχανάκι" της λέω.

Φάνηκε να ηρεμεί. Άρχισα να τη φιλάω στο στόμα. Ακόμη και τώρα που είμαι μόνος, από κει ξεκινά η φαντασία μου, όταν θέλω να διεγερθώ, από το στόμα της, ανεξάρτητα τι βλέπω μπροστά μου. Προχώρησα στο λαιμό, της έγλειψα τον λοβό του αριστερού αυτιού της. Πάντα έχω μια προτίμηση να γλείφω τον αριστερό λοβό του αυτιού μιας γυναίκας. Με απώθησε με μια κίνηση γλυκιάς προσμονής. Έβγαλε το φόρεμά της και αποκάλυψε το κορμί της. Πήγε στο μηχανάκι, που το είχα κρυμμένο πίσω από μια συστοιχία δένδρων και το κρέμασε προσεχτικά στην κρεμάστρα. Ο αέρας το χάιδευε σαν αυτοσχέδιο σκιάχτρο. Τώρα πήρε αυτή την πρωτοβουλία, απελευθερωμένη και ήρεμη. Τα δένδρα μας προφύλαγαν από ανεπιθύμητους επισκέπτες. Τα πουλιά συνέχιζαν το κελάϊδημά τους, το στρώμα από πευκοβελόνες δέχθηκε τα σώματά μας.  Κάναμε έρωτα με πάθος, σαν να βρισκόμασταν πρώτη φορά. Το σπέρμα μου πότισε την κοιλιά της δύο φορές. 

Φόρεσε το φόρεμά της, της έδωσα ένα γλυκότεχνο φιλί και βγήκαμε στον κεντρικό δρόμο χωριστά. Την είδα να χάνεται στη στροφή του δρόμου.

Επιστρέφοντας η κρεμάστρα παλλόταν από τον άνεμο που είχε δυναμώσει. Την κρατούσα σφιχτά με τα δάχτυλα  στο τιμόνι μην πέσει στο δρόμο.

"Coat Hanger II"
Jasper Johns

Ο ΤΟΣΟΔΟΥΛΗΣ

Ο τοσοδούλης είναι ένα πειραχτήρι, διαβολάκι αγνώστου προελεύσεως. Μου κρύβει το κουτάλι λίγο πριν αρχίσω να τρώω τη σούπα μου, χώνεται στην τσέπη του σακακιού μου και κουδουνίζει τα κλειδιά μου, σκαλίζει τη μύτη μου και αρχίζω να φτερνίζομαι σε  κρίσιμα meeting της εταιρείας που εργάζομαι ή την ώρα που ο οδοντίατρος σφραγίζει το προγόμφιο δόντι της  άνω σιαγόνος μου.

Το χειρότερο όμως είναι ότι φλερτάρει τη γυναίκα μου  όταν λείπω στη δουλειά. Τώρα τελευταία αποθρασυμένος ο αλητήριος, δίχως ίχνος ντροπής και σεβασμού, συνεχίζει το φλερτ μπροστά στα μάτια μου.

Άμα τον πιάσω στα χέρια μου θα τον εξαφανίσω.

"The Mask with the Little Flag" 1925
Paul Klee

 

Ο ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Στην αρχή δεν έδωσα σημασία. Ένας ακόμη καλλιτέχνης του δρόμου σκέφτηκα ειρωνικά. Δεν είχα ακούσει τη φωνή μου από κάποιον άλλο εκτός από μένα. Αυτό με παραξένεψε, αλλά όσο προχωρούσε το τραγούδι εξοικειωνόμουν με τη φωνή μου. Πλησίασα τον αυτοσχέδιο συναυλιακό χώρο κι έριξα με μια γενναιόδωρη κίνηση ένα πεντάευρο στο δίσκο που είχε αφημένο μπροστά στα πόδια του κι απομακρύνθηκα. Συνέχισε το τραγούδι α καπέλα, ενώ ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί χειροκροτούσε με ενθουσιασμό. Από σεμνότητα δεν θέλησα να εισπράξω την αναγνώριση, αν αποκάλυπτα την αλήθεια στους θεατές του υπαίθριου χάπενινγκ. Μου αρκούσε ότι τα τραγούδια που ερμήνευα στην περιορισμένη επικράτεια του ιδιωτικού μου χώρου είχαν γίνει αποδεκτά από το κοινό της οδού Δημοκρατίας. Έστω δια αντιπροσώπου. 

«Song of Summer» 1979

Kit Williams

 

Η ΜΥΓΑ ΜΥΓΚΑ

 

Η μύγα Μύγκα δεν έχει εμφανείς διαφορές ως προς σωματική της ανατομία με τις οικιακές μύγες, αλλά μόνο στα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά της. Οι Μύγκες αποτελούν διασταύρωση διαφορετικών ειδών και η γεννετική μετάλλαξή τους τις κάνει αναγνωρίσιμες. Είναι οι μιγάδες του μυγικού βασιλείου. Η συντηρητική προδιάθεση των ανθρώπων να μην αλλάζουν τις συνήθειες τους, έχει ως αποτέλεσμα οι επίσημες ανακοινώσεις των εντομολόγων για τη διαφορετικότητα της Μύγκας και την συμμόρφωση του κοινού στην επιστημονική  ονοματοθεσία τους να τους αφήνουν παγερά αδιάφορους. Ως εκ τούτου όταν αναφέρονται  στις Μύγκες  αποφεύγουν να εκφέρουν το γράμμα "κ" όταν λένε το όνομά τους. Τους φαίνεται αδιανόητο να σκοτώνουν Mύγκες αντί μύγες, με μυγοσκοτώστρα ή με την επινοητικότητα και ευελιξία των άνω άκρων, είτε να ακούνε το παιδί τους να φωνάζει απ’ το δωμάτιό του « Μαμά έλα, δύο Mύγκες».

Χάρη στην άρνηση των ανθρώπων να τους αποδώσουν το επιστημονικό τους όνομα, οι Μύγκες συνεχίζουν την ελάχιστη ζωή τους ως μύγες, γεγονός που δεν φαίνεται να τους ενοχλεί στο διαθέσιμο χρόνο ύπαρξης που τους αναλογεί.

"Portrait of a Woman of the Hofer Family"1470,
Swabian artist

ARNDT GLATZKOPF (15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1965-12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2021)

 

Ο ζωγράφος Arndt Glatzkopf σταμάτησε να εκθέτει σε αίθουσες τέχνης, όταν διαπίστωσε ότι τα έργα του ενέπνεαν σεβασμό στο κοινό. Δεν ήταν λίγες φορές που οι φιλότεχνοι πλησίαζαν τους πίνακες του, υποκλίνονταν και τους φιλούσαν, σαν να ήταν εκκλησιαστικές εικόνες.

Μετά την απόφασή του αυτή, εξουσιοδότησε τον ατζέντη του να διαπραγματεύεται  την πώλησή τους με τον απαραίτητο όρο ο αγοραστής να μην μπορεί να δει τον πίνακα πριν τον αγοράσει. Η φήμη του είχε εκτοξευτεί στους κύκλους συλλεκτών έργων τέχνης τόσο ώστε ο Arndt Glatzkopf να πουλάει το όνομά του παρά τους πίνακες του. 

Μετά μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, έλεγε ένα βράδυ σε μια παρέα ασεβών φίλων του. Ακόμη και να τους θυμιατίζουν.

"Portrait of the Artist in Drip Dry Suit" 1962

Billy Apple

Ο BILL MAPAS ΠΥΓΜΑΧΕΙ

Αναθεωρημένο πρωί 12 Απριλίου2021

Ο επιβεβαιωμένος πυγμάχος Bill Mapas μετά το τέλος μιας πετυχημένης διεθνούς καριέρας επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στον τόπο καταγωγής του. Συνεχίζει να πυγμαχεί, αλλά οι αντίπαλοί του δεν εμφανίζονται ποτέ. Αντιμέτωπος με ανύπαρκτους αντιπάλους, νικημένος από την άγονη πραγματικότητα, αποσύρεται από την ενεργό δράση και βυθίζεται στην δίνη ενός χρηστικού παρελθόντος. Συμφιλιώνεται με την εσωτερική συντριβή, φυλλορροεί σ'ένα κόσμο που δεν εκπλήσσει αλλά ομονοεί. Έναν κόσμο που τον διατρέχει και τον ερμηνεύει με τις σκεπτόμενες εικόνες μιας ένδοξα οικείας μνήμης. 

Ο Bill Mapas  έχει αλλάξει ρόλο. Από πλάστης της ιδιωτικής οδού γίνεται παρατηρητής του παρελθοντικού εαυτού του. Είναι τώρα πια ένας εξαρτημένος μνήμων εθιστικών αναμνήσεων. 

"La Lutte" 1914

Olexandr Archipenko

 

ΕΙΜΑΙ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΤΗΣ ΧΧ

Κατ’αρχάς πριν ξεκινήσω να γράψω λίγα λόγια για το βιβλίο της Φλερ Γιέγκυ( Fleur Jaeggy) μια διευκρίνηση. Η συλλογή διηγημάτων «Είμαι ο αδελφός της ΧΧ» αποκλείει από την αφηγηματική γοητεία και απόλαυση  τους αναγνώστες «που πιστεύουν ότι ξέρουν ή που δείχνουν ότι ξέρουν. Η γνώση δεν γνωρίζει. Αυτό όμως λίγοι το καταλαβαίνουν».

Μετά απ'αυτή τη απαραίτητη διευκρίνηση, περνώντας στα κολακευτικά σχόλια που αναφέρονται στο «αυτί» του βιβλίου επιλέγω να σημειώσω τα λόγια του Joseph Brodsky: «Η πένα της Φλερ Γιέγκυ είναι η ακίδα του χαράκτη που απεικονίζει τις ρίζες, τους βλαστούς και τα κλωνάρια του δένδρου της τρέλας· εξαιρετική», και της Margaret Drabble: “Οι φανταστικές ιστορίες του «Είμαι ο αδελφός της ΧΧ» ασχολούνται με τα ήδη γνωστά στο έργο της συγγραφέως μοτίβα: εμπρησμοί, κακή υγεία, αϋπνία, αυτοκτονία, απομόνωση, βεντέτες και δολοφονίες. Μερικά είναι γοτθικά παραμύθια του υπερφυσικού, με φαντάσματα, αγίους και μανδαγόρες....».

Ειπώθηκαν όλα για το βιβλίο στις λίγες αυτές προτάσεις; Φυσικά όχι, χρειάζονται κι άλλες προσθετικές απόψεις, θετικές ή αρνητικές. Σημασία  έχει τα διηγήματα αυτά να διευρύνουν την επιδραστικότητά τους πέρα από το στενό κύκλο των μυημένων με το έργο της συγγραφέως. Από την άλλη πλευρά σκέφτομαι ότι δεν είμαι εγώ που θα μπορούσα να παρουσιάσω μια συγγραφέα του μεγέθους της Γιέγκυ αλλά το κάνω, πρώτον, γιατί το υποσχέθηκα πριν ένα χρόνο στην Ξένια Γερμενή που μου το πρότεινε, δεύτερον, γιατί λίγα πράγματα παραπάνω για το συγκεκριμένο βιβλίο πιστεύω ότι βοηθούν τον διάλογο με αναγνώστες που θεωρούν ευπρόσδεκτη τη συμμετοχή οποιοδήποτε αναγνώστη που καταθέτει την άποψή του, όσο κι αν τα γνωσιακά του εργαλεία  του δεν είναι επαρκή και συγκρίσιμα με μια κριτική αποτίμηση του μεγέθους αναγνωρισμένων κριτικών  έγκυρων εντύπων  του γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου.

Η Γιέγκυ φτιάχνει ένα αφηγηματικό κόσμο όπου τα πρόσωπα που συμμετέχουν ζουν σε ένα ζοφερό περιβάλλον το οποίο δεν συγχρονίζεται με την οικονομική άνεση των ηρώων της. Η γραφή της διεισδύει στον ψυχικό κόσμο τους, σ’αυτό τον σκοτεινό κόσμο, το «θείο σκότος», τον κόσμο της αποξένωσης, του εγκλεισμού, της ηθελημένης σιωπής, τον πόνο και την αδιαφορία. Ένα κόσμο ανάποδα, για να αναφέρω τον τίτλο ενός βιβλίου του αγαπημένου μου συγγραφέα Εντουάρντο Γκαλεάνο, που ξεδιπλώνεται μ'ένα μικροπερίοδο λόγο, ασθματικό, που  αποτυπώνει την ένταση των ιστοριών που διηγείται. Κόσμο που πάσχει από έλλειψη στοργής, θλίψη, δυστυχία, έλλειψη επικοινωνίας. Η Γιέγκυ γράφει για εφήβους που νοιώθουν μοναξιά, φοιτούν σε ακριβά ιδιωτικά κολέγια, για γυναίκες που οδηγούν καμπριολέ αυτοκίνητα, φορούν χρυσά ρολόγια Λονζίν, με πολλές αισθητικές αρετές, αλλά είναι βουτηγμένες στην αυταρέσκεια, τον κυνισμό και τη ματαιοδοξία.  Καταγράφει ανθρώπινες ψυχικές καταρρεύσεις, ζωές που ξεφεύγουν από τη γραμμή του ορίζοντος των κοινωνικών συμβάσεων, ασφυκτιούν στο περιβάλλον που ανακυκλώνει τις συμβάσεις αυτές, αγνοεί, κρύβει ή αδιαφορεί για την διαφορετικότητα των υποκειμένων που τον συγκροτούν και τον καθορίζουν. Όταν ο κυρίαρχος σκοπός αυτού του κόσμου είναι η επιτακτική ανάγκη να πετύχεις, αγνοώντας την μοναξιά και την απελπισία, το είναι και το φαίνεσθαι, ένας κόσμος που  θεμελιώδης αρχή του είναι ότι η ευτυχία, το υπαρξιακό βάθος κρίνεται από το αποτέλεσμα της επαγγελματικής και κοινωνικής ανάδειξης, η κοινωνική αποδοχή ορίζεται ως υπέρτατο αγαθό, οι ήρωες της Γιέγκυ βιώνουν αυτόν τον κόσμο με εσωτερικό πόνο, ψυχρότητα, αποστροφή, προσπαθώντας να βιώσουν και να αντέξουν το βάρος του, συζητώντας με το φλυτζάνι τους, τα κουταλοπήρουνα τους, πετώντας χιόνι στα πορτραίτα, πίνοντας υπνωτικά από παιδιά ακόμη.  Οι ήρωες των διηγημάτων είναι ξεχωριστοί γιατί εκτιμούν το κενό της ζωής, είναι απελπισμένοι μπροστά έλλειψη αγάπης, προετοιμασμένοι για τα τρομακτικά γηρατειά ως προμήνυμα, ως φόβο.

Στα διηγήματα συναντούμε μητέρες όμορφες, αμετάκλητα καταθλιπτικές, γοητευτικές που παίζουν μπριζ, γυναίκες εξαφανισμένες,  ψυχικά και συναισθηματικά κατεστραμμένες, γυναίκες που ελκύονται από τα ουράνια, επιδιώκουν τη δολοφονία του ιερέα που αρνείται τη βάπτιση του παιδιού τους, που μεγαλώνει βιαστικά, επισκέπτονται τον Πάπα, αλλά είναι θλιμμένες μπροστά του. Τι καλύτερο υπάρχει από την απελπισία, ρωτάει η κόρη όταν κοιτάζει την εικόνα της μητέρας της με τον Άγιο Πατέρα. Γυναίκες εγκαταλελειμένες, με εσωτερική παγωνιά, αλκοολικές, συζύγους φυλακισμένες σε κλουβιά. Συναντούμαι εννιάχρονα παιδιά θλιμμένα, κακιασμένα,  μορφές που ξεκολλούν από τις απεικονίσεις τους στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης,  το οποίο επισκέπτεται η Άντζελα ντα Φολίνιο, που ευωδιάζει σα μια μικρή ανθισμένη πορτοκαλιά, αυτή την αιρετική, η οποία το Μεγάλο Σάββατο παρασυρμένη από μια πνευματική έξαρση, βρίσκεται στο μνήμα μαζί με το Χριστό, τον φιλάει στο στήθος και μετά τον φιλάει στο στόμα. Ο Χριστός τη σφίγγει πάνω του, και την 1 Ιανουαρίου στριφογυρίζει ξανά και ξανά στο στόμα της, την τρυφερή σαν το δέρμα του αυγού πόσθη του Χριστού, Οι μορφές επιστρέφουν στη ζωγραφική τους φυλακή, παρατηρώντας το δικό τους τίποτα.

Η Γιέγκυ γράφει για παιδιά που καρφώνουν το μαχαίρι στην καρδιά του πατέρα τους, μετά πίνουν μπύρα μαζί με τη μητέρα τους. Γράφει  διηγήματα για κούκλες που μασούν ξερά λουλούδια και φύλλα, για μικρούλες πέντε χρονών που βγάζουν τα μάτια από τις κούκλες τους, για εμπρησμούς, για την τυφλή που επισκέπτεται το  Άουσβιτς και το Μπίρκεναου, που αναγνωρίζει τι υπάρχει πίσω από τις βιτρίνες, τα μάτια της πέφτουν πάνω σε κάθε αντικείμενο, τα παπούτσια, τα καπέλα, τα ορθοπεδικά είδη, τις κούτες με το Zyklon B, σαν να σημαδεύει στόχους, με οξυμένη νοητική όραση. Γράφει για τον μικρό κήρυκα που δεν καταφέρνει να ανυψωθεί από το έδαφος, τον ξύλινο άγγελο που τα χρόνια της μοναξιάς και της απομόνωσης ψηλώνει περισσότερο, για την κατά ένα τέταρτο εκκλησάρισσα και κατά τα τρία τέταρτα οραματίστρια, που την είχε καλέσει ο άγγελος και ζει σ’ενα κελί με δύο καρέκλες, μία δίχως πλάτη και μία χωρίς κάθισμα, συνομιλεί με τον Κύριο και όταν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της ως εκκλησάρισσα η ψυχή της ανεβαίνει στα πιο ψηλά σημεία της εκκλησίας, στις κάσες των παραθυριών, στις ροζέτες, σε όλα τα σημεία που φαινόταν ανθρωπίνως αδύνατο να ανεβεί . Η Γιέγκυ αναφέρεται στη γραφή, στο εξαιρετικό, αλληγορικό διήγημα «Γάτα». Για τον Ιωσήφ Μπρόντσκυ που του φτάνει το χαρτί και το μελάνι για όλο το μήκος του σκοταδιού, για το γεύμα με τον Όλιβερ Σακς στο εστιατόριο με τα ψάρια που θα καταναλωθούν στο ενυδρείο, για συναντήσεις συγγραφέων και εκδοτών.

Όλη αυτή η λογοτεχνική αναδημιουργία του κόσμου γίνεται μ’ένα λυρικό, πυκνό, ακριβή, αποστασιοποιημένο λόγο, που παρατηρεί δίχως να παρεμβαίνει στην ψυχοσύνθεση των ηρώων αλλά η παρεμβατική του λειτουργία περιορίζεται στο σκηνικό δραματουργικό περιβάλλον της αφήγησης.  Διηγήματα που εκτοξεύονται από την εξαιρετική απόδοση του έργου της Φλερ Γιέγκυ από τον κ. Σταύρο Παπασταύρου, στον οποίο είμαστε ευγνώμονες για τη μεταφορά του έργου με τα εκλεκτά ελληνικά του.

FLEUR JAEGGY
"ΕΙΜΑΙ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΤΗΣ ΧΧ"
Μετάφραση 
Σταύρος Παπασταύρου
Εκδόσει "Άγρα"

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ

Το πρόσωπο του από τη μια μεριά είναι υγιές, ελκυστικό και ελπιδοφόρο, από την άλλη χαλαρό και άνευρο, κρέμεται σαν σάλιο. Από τότε που έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο η ζωή του άλλαξε. Μοναξιά, ελάχιστες συζητήσεις,  λίγες επισκέψεις φίλων, περιορισμένοι έξοδοι. Αλλά η Μητέρα Φύση φάνηκε γενναιόδωρη μαζί του. Του πρόσφερε ένα ανέλπιστο δώρο, εκεί που η μοίρα τον εγκατέλειψε. Διάγει βίον ανθόσπαρτον εντός του ιδιωτικού του χώρου.

"The blossoming field" 1912
Felix Vallotton