ΥΠΟ-ΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Διαβάζοντας, κατά καιρούς, στις εφημερίδες, άρθρα που με ενδιαφέρουν, διαπιστώνω ότι, δίπλα στο κείμενο που έχει αναρτηθεί, υπάρχει η φωτογραφία του δημοσιογράφου. Η ανάρτηση της φωτογραφίας δίπλα στο κείμενο, είναι σχετικά καινούργιο φαινόμενο, και απ’ότι φαίνεται, το ποσοστό κειμένων που συνοδεύονται από τη φωτογραφία του συντάκτη, διαρκώς αυξάνεται. Δεν γνωρίζω αν είναι απόφαση της σύνταξης των εφημερίδων, όμως, ενδόμυχα να βρίσκεται στις προθέσεις των συντακτών, ώστε η φωτογραφική απεικόνιση τους να αποδίδει την αποκλειστικότητα  του κειμένου. Φαίνεται ότι  η υπογραφή του συντάκτη δεν είναι επαρκής λόγος  για την ανάγνωση του άρθρου, αλλά χρειάζεται η εικόνα του που θα πιστοποιεί  την αξία του κειμένου. Ο ρόλος της τηλεόρασης έχει επιδράσει στην εμφάνιση των εφημερίδων, παράλληλα, η αναγνωρισιμότητα που έχουν αποκτήσει οι δημοσιογράφοι από τη συμμετοχή τους σ’αυτή, μεταφερόμενη στην εφημερίδα, γίνεται κριτήριο δημοσιογραφικής επάρκειας και δημιουργικής ικανότητας. Το κείμενο,  το οποίο υπογράφουν οι αναγνωρισμένοι από την τηλεοπτική παρουσία τους δημοσιογράφοι ,αποκτά αναγνωστική προτεραιότητα και αξιολογείται με ανισοβαρείς όρους. Ο αναγνώστης διαλέγει λοιπόν να διαβάσει, επιλέγοντας το πρόσωπο που του είναι οικείο. Διαλέγω, κάνω επιλογή ανάγνωσης, μέσω εικόνας και όχι μέσω περιεχομένου, του δημοσιογραφικού λόγου.

Το φαινόμενο διευρύνεται συνεχώς, σε blogs, διαφημίσεις βιβλίων, όπου, εδώ, δίπλα στον τίτλο, και την απαραίτητη διαφημιστική κειμενική προβολή, υπάρχει η φωτογραφία του συγγραφέα ή της συγγραφέως, ως πιστοποίηση, άραγε, της αξίας του βιβλίου. Η ανάρτηση φωτογραφιών  των συντακτών του blog, κατά μία εύλογη εξήγηση, διευκολύνει τον αναγνώστη να αναγνωρίσει το συντάκτη, διότι πολλοί χρησιμοποιούν ψευδώνυμα. Ο κίνδυνος της ταυτωνυμίας, επιβάλλει την ανάρτηση της εικόνας του συντάκτη, αλλά ο πληθωρισμός των φωτογραφιών εμπεριέχει τον κίνδυνο να αναδειχθεί η, τυχόν, υποβόσκουσα ναρκισσευτική  πλευρά του μπλογκοσιαστή.

 Η μεταφορά λοιπόν της εικόνας στον έγγραφο λόγο, λειτουργεί ως υποστηρικτική του κειμένου, προκαλώντας το βλέμμα του αναγνώστη. Την εποχή της εικόνας, ο γραπτός λόγος δανείζεται ιδέες από τη δύναμη των  εικόνων. Βέβαια υπάρχουν βιβλία που η εικόνα λειτουργεί ως σχολιασμός του κειμένου, κυρίως η ζωγραφική τους απεικόνιση, αλλά στην πλειοψηφία των σημερινών εκδόσεων, το κείμενο λειτουργεί περισσότερο ως σχολιασμός της εικόνας του συγγραφέα.

Παρατηρούμε ότι κάθε εικονιζόμενος, προβάλει την πιο λαμπερή εικόνα του, την εξιδανικευμένη, την πιο όμορφη, πολλές φορές, σαν μια προσπάθεια αντιγραφής της εικόνας των μοντέλων σε ιλουστρασιόν περιοδικά. Πέρα από τη αυταρέσκεια που τρέφει κάθε εγγράμματος για το πρόσωπό του, οι ασχολούμενοι με τη συγγραφή, προσπαθούν με την αναρτημένη εικόνα τους, να αποδείξουν ότι ένα όμορφο πρόσωπο μπορεί να γράψει ένα όμορφο κείμενο ή το αντίθετο. Διαφορετικά δεν θα βλέπαμε τέτοιες προσεγμένες φωτογραφίες, λες και το κείμενο που τις συνοδεύει είναι το βιογραφικό που δίνουν στον υποφήφιο εργοδότη-αναγνώστη.

Την εποχή της επικοινωνίας μέσω της εικόνας το πρόσωπο πουλάει. Αυτό που λέει ή γράφει, ακολουθεί. Μπορούμε να το δούμε σ’όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής. Οι κανόνες της αγοράς φαίνεται ότι έχουν μπει για τα καλά στο χώρο του γραπτού λόγου, συνεπώς  η προβολή της εικόνας είναι λογική συνέπεια της πορείας που επιλέχτηκε να ακολουθηθεί.