Kuhle wampe oder wem gehort die welt?

Θα ήθελα να το δω στον κινηματογράφο. Αλλά, δυστυχώς, δεν μπορώ λόγω απόστασης.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 η Γερμανία βίωνε με δραματικό τρόπο τα αποτελέσματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες, οι ανεργία είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, άνθρωποι πεινούσαν και ζούσαν σε παραγκουπόλεις. Και το χειρότερο: δεν έβλεπαν καμία ελπίδα για το μέλλον που φαινόταν ζοφερό. Αυτήν η εικόνα αποτυπώνεται με έναν ωμό ρεαλισμό στην ταινία «Κούλε Βάμπε ή Σε ποιον ανήκει ο κόσμος;» (Kuhle wampe oder wem gehort die welt?) που σκηνοθέτησε ο βουλγαρικής καταγωγής Ζλάτα Ντούντοφ και είναι βασισμένη σε σενάριο του Ερνστ Ότβαλντ και του μεγάλου Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ο Μπρεχτ πάντα πίστευε ότι η τέχνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επαναστατικό τρόπο. Και με την ταινία αυτή, ερευνά και πάλι τους προβληματισμούς αυτούς και κυρίως ρωτάει: «Τι είναι πολιτική τέχνη;» Ταυτόχρονα, δίνει στον κινηματογράφο τα αισθητικά εργαλεία για να δημιουργηθεί πολιτική τέχνη, με τον δυναμικότερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο, Ο Μπρεχτ μάλιστα, συμμετέχει ενεργά στην δημιουργία της ταινίας, σκηνοθετώντας την τελική σκηνή: την πολιτική λογομαχία σχετικά με την οικονομική κρίση. Ένας νεαρός άνεργος αυτοκτονεί. Η οικογένειά του αδυνατώντας να πληρώσει το νοίκι διώχνεται από το σπίτι που μένει και καταφεύγει σε έναν καταυλισμό έξω από το Βερολίνο, όπου ζουν μερικές χιλιάδες ανέργων και φτωχών ανθρώπων. Η Άνι, αδελφή του νέου που αυτοκτόνησε, μένει έγκυος αλλά ο αρραβωνιαστικός της ο Φριτς, δε φαίνεται έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη της οικογένειας αναλογιζόμενος και την οικονομική του κατάσταση. Η Άνι μετακομίζει σε μία φίλη της στο Βερολίνο και εντάσσεται στο νεανικό Εργατικό Κίνημα. Εκεί γνωρίζει την αλληλεγγύη και ανακαλύπτει πως είναι ο μόνος δρόμος αντίστασης που προσφέρει μια ελπιδοφόρα προοπτική. Μια βαθύτατα πολιτική ταινία, μια ταινία άμεσα στρατευμένη στην υπόθεση του μαρξισμού. Θαυμάσια κινηματογράφηση της ζοφερής εκείνης εποχής με εξαιρετικές καλλιτεχνικές σκηνές όπως για παράδειγμα η αρχική με τους ανέργους που περιφέρονται στην πόλη με ποδήλατα αναζητώντας δουλειά. Εξαιρετική είναι ακόμη η τελική σκηνή με την αντιπαράθεση ανάμεσα στους επιβάτες του τρένου. Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε αντίξοες συνθήκες: ήταν παραγωγή μιας κομμουνιστικής κινηματογραφικής εταιρείας με μηδαμινούς πόρους ενώ ο χώρος των γυρισμάτων δεχόταν επιθέσεις από τους ναζί, γι’ αυτό και περιφρουρούταν από μέλη του Κόμματος! Πρόκειται για ένα συλλογικό κινηματογραφικό εγχείρημα, καθώς στην ταινία συμμετέχουν εκατοντάδες ερασιτέχνες εργάτες, 4.000 εργάτες-αθλητές του Αθλητικού Εργατικού Ομίλου Φίχτε και το πιο διάσημο εργατικό θέατρο δρόμου της εποχής. Με την κυκλοφορία της βρήκε αμέσως θυελλώδη αντίδραση από τα συντηρητικά στοιχεία. Η προβολή της απαγορεύτηκε λόγω του έντονου πολιτικού της μηνύματος, της ανοιχτής απεικόνισης θεμάτων ταμπού, όπως αυτοκτονία, έκτρωση, φτώχεια, αλλά και της ξεκάθαρης κομμουνιστικής θέσης της και της αισιοδοξίας για μια σοσιαλιστική κοινωνία. Ταυτόχρονα, κατηγορήθηκε ότι παρουσίαζε την κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα και τη θρησκεία με αρνητικό τρόπο. Ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες όμως και από την αριστερή πλευρά, η απαγόρευση άρθηκε και προβλήθηκε μια εκδοχή της ταινίας κομμένης όμως, με νέο μοντάζ. Μια ταινία γυρισμένη το 1930 κι όμως φαντάζει τόσο επίκαιρη! Στους κινηματογράφους από τις 24 Φεβρουαρίου.

Η ΕΠΟΧΗ 20 Φεβρουαρίου 2011

 Η παρουσίαση για την ταινία είναι από το blog του κ. Στράτου Κερσανίδη.

http://kersanidis.wordpress.com/