ΥΠΟ-ΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Διαβάζοντας, κατά καιρούς, στις εφημερίδες, άρθρα που με ενδιαφέρουν, διαπιστώνω ότι, δίπλα στο κείμενο που έχει αναρτηθεί, υπάρχει η φωτογραφία του δημοσιογράφου. Η ανάρτηση της φωτογραφίας δίπλα στο κείμενο, είναι σχετικά καινούργιο φαινόμενο, και απ’ότι φαίνεται, το ποσοστό κειμένων που συνοδεύονται από τη φωτογραφία του συντάκτη, διαρκώς αυξάνεται. Δεν γνωρίζω αν είναι απόφαση της σύνταξης των εφημερίδων, όμως, ενδόμυχα να βρίσκεται στις προθέσεις των συντακτών, ώστε η φωτογραφική απεικόνιση τους να αποδίδει την αποκλειστικότητα  του κειμένου. Φαίνεται ότι  η υπογραφή του συντάκτη δεν είναι επαρκής λόγος  για την ανάγνωση του άρθρου, αλλά χρειάζεται η εικόνα του που θα πιστοποιεί  την αξία του κειμένου. Ο ρόλος της τηλεόρασης έχει επιδράσει στην εμφάνιση των εφημερίδων, παράλληλα, η αναγνωρισιμότητα που έχουν αποκτήσει οι δημοσιογράφοι από τη συμμετοχή τους σ’αυτή, μεταφερόμενη στην εφημερίδα, γίνεται κριτήριο δημοσιογραφικής επάρκειας και δημιουργικής ικανότητας. Το κείμενο,  το οποίο υπογράφουν οι αναγνωρισμένοι από την τηλεοπτική παρουσία τους δημοσιογράφοι ,αποκτά αναγνωστική προτεραιότητα και αξιολογείται με ανισοβαρείς όρους. Ο αναγνώστης διαλέγει λοιπόν να διαβάσει, επιλέγοντας το πρόσωπο που του είναι οικείο. Διαλέγω, κάνω επιλογή ανάγνωσης, μέσω εικόνας και όχι μέσω περιεχομένου, του δημοσιογραφικού λόγου.

Το φαινόμενο διευρύνεται συνεχώς, σε blogs, διαφημίσεις βιβλίων, όπου, εδώ, δίπλα στον τίτλο, και την απαραίτητη διαφημιστική κειμενική προβολή, υπάρχει η φωτογραφία του συγγραφέα ή της συγγραφέως, ως πιστοποίηση, άραγε, της αξίας του βιβλίου. Η ανάρτηση φωτογραφιών  των συντακτών του blog, κατά μία εύλογη εξήγηση, διευκολύνει τον αναγνώστη να αναγνωρίσει το συντάκτη, διότι πολλοί χρησιμοποιούν ψευδώνυμα. Ο κίνδυνος της ταυτωνυμίας, επιβάλλει την ανάρτηση της εικόνας του συντάκτη, αλλά ο πληθωρισμός των φωτογραφιών εμπεριέχει τον κίνδυνο να αναδειχθεί η, τυχόν, υποβόσκουσα ναρκισσευτική  πλευρά του μπλογκοσιαστή.

 Η μεταφορά λοιπόν της εικόνας στον έγγραφο λόγο, λειτουργεί ως υποστηρικτική του κειμένου, προκαλώντας το βλέμμα του αναγνώστη. Την εποχή της εικόνας, ο γραπτός λόγος δανείζεται ιδέες από τη δύναμη των  εικόνων. Βέβαια υπάρχουν βιβλία που η εικόνα λειτουργεί ως σχολιασμός του κειμένου, κυρίως η ζωγραφική τους απεικόνιση, αλλά στην πλειοψηφία των σημερινών εκδόσεων, το κείμενο λειτουργεί περισσότερο ως σχολιασμός της εικόνας του συγγραφέα.

Παρατηρούμε ότι κάθε εικονιζόμενος, προβάλει την πιο λαμπερή εικόνα του, την εξιδανικευμένη, την πιο όμορφη, πολλές φορές, σαν μια προσπάθεια αντιγραφής της εικόνας των μοντέλων σε ιλουστρασιόν περιοδικά. Πέρα από τη αυταρέσκεια που τρέφει κάθε εγγράμματος για το πρόσωπό του, οι ασχολούμενοι με τη συγγραφή, προσπαθούν με την αναρτημένη εικόνα τους, να αποδείξουν ότι ένα όμορφο πρόσωπο μπορεί να γράψει ένα όμορφο κείμενο ή το αντίθετο. Διαφορετικά δεν θα βλέπαμε τέτοιες προσεγμένες φωτογραφίες, λες και το κείμενο που τις συνοδεύει είναι το βιογραφικό που δίνουν στον υποφήφιο εργοδότη-αναγνώστη.

Την εποχή της επικοινωνίας μέσω της εικόνας το πρόσωπο πουλάει. Αυτό που λέει ή γράφει, ακολουθεί. Μπορούμε να το δούμε σ’όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής. Οι κανόνες της αγοράς φαίνεται ότι έχουν μπει για τα καλά στο χώρο του γραπτού λόγου, συνεπώς  η προβολή της εικόνας είναι λογική συνέπεια της πορείας που επιλέχτηκε να ακολουθηθεί.  

Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΑΤΕΙΑ

 Κανένα μυθιστόρημα δεν διαβάζεται απνευστί, είτε καλό είναι είτε κακό. Βέβαια το κακό μυθιστόρημα δεν χρειάζεται να διαβαστεί. Αλλά ποια είναι τα κριτήρια που κάνουν ένα μυθιστόρημα αξιόλογο, και ποιο όχι, δεν χρειάζεται να το συζητήσω τώρα. Άλλωστε δεν γνωρίζω ποια είναι αυτά τα κριτήρια. Ένα όμως έχω στο μυαλό μου τώρα που γράφω, ότι δηλαδή υπάρχουν βιβλία που, όταν τα ξαναδιαβάζω, δεν μου δημιουργούν την ίδια εντύπωση, με την προηγούμενη φορά που τα διάβασα. Αυτά τα βιβλία είναι αξιόλογα, γιατί μου δημιουργούν την ανάγκη να επανέρχομαι σ’αυτά, ξεκινώντας από την ανάγκη να νοιώσω την ευφορία της τελευταίας ανάγνωσης. Πάντα αντιλαμβάνομαι ότι κάτι διαφορετικό συμβαίνει, ως προς την τελευταία μου επαφή με το έργο, που με αναγκάζει να γυρίσω στη μνήμη της προηγούμενης ανάγνωσης, η οποία, για ένα περίεργο λόγο, επανέρχεται δίχως την παραμικρή προσπάθεια, για να αντιληφθώ, έκπληκτος, ότι αυτό που μου προσφέρει ο συγγραφέας, τώρα που τον διαβάζω, δεν είναι το ίδιο μ’αυτό που είχα διαβάσει πριν καιρό. Αναλογίζομαι λοιπόν ότι ένα βιβλίο που διαβάζω, πρέπει να συμβαδίζει με αντίληψη που έχω για τη ζωή. Αυτή η ανάγκη δεν είναι η ματαιοδοξία της ανανέωσης, αλλά η επιθυμία μου να καταλάβω, αν αυτό που αλλάζει είναι ο κόσμος ή εγώ. Επειδή όμως ο κόσμος, όπως τον προσλαμβάνω μέσω της συνείδησής μου, δεν είναι ο καθρέφτης ο οποίος θα δώσει λύσεις στο ερώτημά μου, το βιβλίο με το σταθερό του κόσμο, τον ακινητοποιημένο, και ας λένε ότι θέλουνε οι άλλοι, αφού οι λέξεις και γλώσσα παραμένουν στη θέση τους, αιωνίως, είναι η ο καθρέφτης της εξέλιξής μου. Αν το βιβλίο που διαβάζω λοιπόν, ακινητεί τα συναισθήματα και την επιθυμία μου να μετρηθώ με την πραγματικότητα γύρω μου, απορρίπτεται ως επινοημένος καθρέφτης της συνείδησής μου.

Ξεκίνησα όμως να γράφω για κάτι άλλο και ξέφυγα. Έγραφα, λοιπόν, ότι ένα μυθιστόρημα δεν διαβάζεται απνευστί, όπως μας διαβεβαιώνουν οι κριτικοί, ως επιβεβαίωση για την αξία του κρινόμενου βιβλίου. Αντιθέτως ένα καλό βιβλίο καταναλώνεται αργά, όπως πχ το καλό κρασί, κόκκινο φυσικά. Δεν πρέπει να παρασυρθούμε από τη γοητεία του, και πέσουμε με τα μούτρα στην κατανάλωση, γιατί η μέθη θα μας κάνει, όταν τελειώσουμε την ανάγνωσή μας, να μην θυμόμαστε τίποτα από αυτό που απολαύσαμε . Η απόλαυση, άκου λέξη για το διάβασμα, της ανάγνωσης ενός βιβλίου, πρέπει να μεταδίδεται, αφού υιοθετήσουμε τον όρο αυτό, στη σκέψη μας, σταγόνα-σταγόνα, ώστε η δημιουργική προσπάθεια του συγγραφέα, να αντιστοιχεί με τη δική μας προσπάθεια ως αναγνώστες. Ένα βιβλίο που απαιτεί κόπο και γνώση για να γραφτεί, χρειάζεται κόπο για να διαβαστεί. Ο συγγραφέας, επειδή πληρώνεται γι’αυτό που γράφει, ενώ εμείς πληρώνουμε γι’αυτό που διαβάζουμε, κατέχει προνομιακή θέση στην συναλλαγή με τον αναγνώστη, που ενισχύει την ανισότητα μεταξύ παραγωγού-συγγραφέα και καταναλωτή-αναγνώστη, η οποία δεν μπορεί να λυθεί με την γρήγορη διεκπεραίωση ενός ακόμα προϊόντος, που θα δικαιολογεί την ωφελιμότητα της αγοράς του με τη γρήγορη κατανάλωσή του, αλλά από μια σχέση ισοτιμίας, που θα ακυρώνει την κυριαρχία του συγγραφέα, αναδεικνύοντας τον αναγνώστη ισότιμο συνομιλητή, μέσω της διαρκούς επιστροφής του στο έργο.

Το βιβλίο του Νίκου Μπακόλα λοιπόν πέρα από θέση που κατέχει στην Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας, είναι από τα βιβλία που έχουν ωριμάσει αρκετά, ώστε από την ανάγνωσή του, ή θα μεθύσουμε αστραπιαία σαν πρωτάρηδες διεκπεραιωτές μιας ακόμα αναγνωστικής επιθυμίας, χάνοντας τη μαγεία της αφηγηματικής μαστοριάς του ή θα απολαύσουμε το έργο αργά και επίμονα, ανάμεσα στις καθημερινές μας δραστηριότητες, ανακαλύπτοντας τη συγγραφική επιδεξιότητα και ικανότητα του αφηγητή, να αναπλάθει το αισθητικό μας bonus, να μας κρατά σε εγρήγορση, όχι μόνο απέναντι στις συμβάσεις της καθημερινότητας, αλλά στην πνευματική ευτέλεια που μας προσφέρεται αφειδώλευτα.

ΕΙΚΟΣΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΚΟΨΑ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ

1. Δεν δίνω εξετάσεις.
2. Δεν ταξιδεύω.
3. Δεν πηγαίνω σε πορείες.
4. Δεν γράφω.
5. Δεν παρακολουθώ τη βροχή από το παράθυρο ή από οπουδήποτε αλλού.
6. Δεν πάω σε γιορτές, γενέθλια, βαπτίσεις, γάμους.
7. Δεν περιμένω σε στάσεις λεωφορείων.
8. Δεν είμαι περιπατητής.
9. Αποφεύγω τα bar, καφετέριες, γήπεδο, συναυλίες.
10. Δεν οδηγώ.
11. Αποφεύγω, όπως ο διάολος το λιβάνι, τις καλλιτεχνικές ανησυχίες.
12. Δεν τηλεφωνώ.
13. Δεν κάνω επισκέψεις.
14. Δεν δέχομαι επισκέψεις.
15. Χώρισα με τη γυναίκα μου.
16. Αισθάνομαι πλήρης.
17. Νοιώθω ασφαλής.
18. Αντιλαμβάνομαι τις ικανότητές μου.
19. Η παρουσία μου είναι ουσιαστική και απαραίτητη.
20. Διάγω βίον απαρατήρητον.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

- Αν εξαγοράσετε το ποσόν, τώρα, θα χρεωθείτε με ποινή.

-Τι να με πειράξει η ποινή, κυρία μου. Μια ζωή ποινές. Έμαθα να ζω με αυτές. Στο σχολείο ποινές: βαθμολογίες, γυμναστικές, ωρολόγιο πρόγραμμα, πρωινό ξύπνημα, εξετάσεις. Στο στρατό ποινές: φυλακές, σκοπιές, πορείες, πεδίο βολής, εκπαιδεύσεις, όπλα. Στη δουλειά ποινές: χτύπημα κάρτας προσωπικού, ωράριο, συνάδελφοι απρεπείς. Στους έρωτες ποινές: αποκλειστικότητα, αλαζονεία, έπαρση. Στο γάμο ποινές: συγκεκριμένη ώρα φαγητού, τάξη στο υπνοδωμάτιο, στο μπάνιο, στην κουζίνα, στο σαλόνι, συγκεκριμένος χώρος καπνίσματος, κοινωνικές υποχρεώσεις, επισκέψεις φίλων και συγγενών, συμβιβασμοί. Στο δρόμο ποινές: βιαστικοί οδηγοί, βιαστικοί περιπατητές, βιαστικοί καταναλωτές. Βρώμικα και ακαλαίσθητα κτίρια, δρόμοι επισφαλείς. Στις συναλλαγές ποινές: δύστροποι και αργοπρεπείς υπάλληλοι, καθυστερήσεις, επαναλήψεις, ορυμαγδός.

- Μα τι λέτε, κύριε;

ΔΟΝ ΚΙΧΟΤΕ

Γκαιμπελίσκοι της γνώσης, αφήστε τους ανθρώπους να μεταφράζουν!!!

ΖΑΚΥΝΘΙΝΑΚΗΣ

Στους λαικόφρονες αναζητητές