Παρασκευή, Μαρτίου 21, 2008

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΜΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ. ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ "ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟ"

Αγάπησα τον Προυστ έφηβος. Τον αγάπησα, όχι διαβάζοντας το έργο του, αδύνατον άλλωστε σ’ αυτή την ηλικία, αλλά ακούγοντας γι’αυτόν σε bars του Κολωνακίου, χάρις στην πρόσβαση που είχα, ελέω του αείμνηστου, μέγα ζωγράφου Δημήτρη Κακκουλίδη. Αδελφικός φίλος μου ήταν και παραμένει ο Νίκος, ένας από τους γιους του Δημήτρη , ο άλλος είναι ο Γιώργος , σπουδαίος και γνωστός στη λογοτεχνική πιάτσα ποιητής. Ο Νίκος , λοιπόν, ήταν η πρόσβασή μου σ’αυτούς τους μυθικούς τότε χώρους, τότε, τώρα δεν ξέρω και δεν μ’ενδιαφέρει άλλωστε, αξιόλογος ζωγράφος, που προσπαθώ να τον πείσω να μου επιτρέψει να φωτογραφίσω ωρισμένους πίνακες του, για να τους αναρτήσω στο μπλογκ μου. Έχω γράψει ένα κειμενάκι για τη ζωγραφική του και θέλω να το προβάλω μαζί με τους πίνακές του, για να μη μιλώ στον αέρα. Ξεφεύγω και επανέρχομαι στο λόγο που μ’έκανε να γράψω αυτές τις γραμμές. Έγινε λοιπόν ο Προυστ μυθικό πρόσωπο για μένα, όπως σε πολλούς, υποθέτω από μας.
Αφού λοιπόν ξεμπέρδεψα με την Φακίνου, τη Δούκα, τον Κουμανταρέα, τον Ραυτόπουλο, τον Τατσόπουλο, την Μιχαλοπούλου, την Καρυστιάνη, αλλά και τον Καζαντζή, τον Φάις, τον Πεντζίκη, τον Ιωάννου επανήλθα στον Προυστ. Φτάσαμε λοιπόν το 1998 όπου το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» άρχισε να δημοσιεύεται ξανά από το Γαλλικό Ινστιτούτο, με την προοπτική να ολοκληρωθεί το έργο μέχρι το 2000. Ο κ. Παναγιώτης Πούλος στην παρουσίαση του βιβλίου του Λάκη Προγκίδη «Η κατάκτηση του μυθιστορήματος» , αναφέρει ότι έκδοση είναι πλέον γεγονός, αναφέροντας ότι και οι επτά τόμοι θα ολοκληρωθούν μέσα στο 2000. Ο κ. Παναγιώτης Πούλος ανέλαβε την επιμέλεια του έργου, και την συνέχεια της μετάφρασης από κει που σταμάτησε ο Παύλος Ζάννας. Η αναφορά του κ Πούλου στην εφημερίδα «Το Βήμα» για την εφαρμογή του πλάνου λειτούργησε καθυσυχαστικά. Η ροή της έκδοσης συνεχιζόταν κανονικά, σύμφωνα με το πρόγραμμα, με μικρές καθυστερήσεις. Ώσπου φτάσαμε στην έκδοση του 5ου τόμου «Η φυλακισμένη» το 2004, κι εδώ τέλος.
Η καθυστέρηση του επόμενου τόμου «Η δραπέτισσα» μ’έκανε να ψάξω να βρω το λόγο της καθυστέρησης. Ήδη είχα ηχογραφήσει τους πέντε τόμους. Αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Θα μιλήσω κάποτε γι’αυτό. Κατάφερα, λοιπόν, να συνομιλήσω με τον κ. Πούλο, βρίσκοντας το τηλέφωνό του στον τηλεφωνικό κατάλογο. Ρισκάρισα λίγο, αλλά τελικά το βρήκα. Με διαβεβαίωσε ότι ο τόμος θα κυκλοφορήσει τα Χριστούγεννα. Το τηλεφώνημα έγινε το Ιούνη, αν θυμάμαι καλά του 2005. Η πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε. Άρχισα να διαβάζω τους δυο τόμους στα Αγγλικά, μέσω διαδικτύου. Τους είχα βρει στο Gutenberg σε μετάφραση Scott Moncrieff και Stephen Hudson. Δεν γνώριζα ακόμη ότι είχαν κυκλοφορήσει απο τον «Ζαχαρόπουλο», ήδη από το 1987, «Μετά την εξαφάνιση της Αλμπερτίν» σε μετάφραση Έλλης και Γιάννη Αγγέλου, και από την «Διώνη» ο «Ο ξανακερδισμένος χρόνος» σε μετάφραση Παντελή Ανδρικόπουλου και Δημήτρη Δημουλά.
Εξακολουθούσα να ενδιαφέρομαι πότε θα κυκλοφορήσει η συνέχεια του έργου.
Η «Εστία» που ανέλαβε εν τω μεταξύ το έργο, στα επανειλλημένα τηλεφωνήματά μου δεν μπορούσε να δώσει απάντηση στο ερώτημά μου. Κοίταξα να δω ποιος είχε κάνει τις διορθώσεις τυπογραφικών δοκιμίων, τουλάχιστον του τελευταίου τόμου. Διάβασα το όνομα του Παντελή Μπουκάλα. Του τηλεφώνησα στην «Καθημερινή». Ούτε αυτός μπορούσε να μου δώσει απάντηση. Το ίδιο συνέβη όταν τηλεφώνησα στις γραφικές τέχνες «Corfu», που έκδοσε τον τελευταίο τόμο.
Εν τω μεταξύ, οι εργασίες που αναφέρονται στο έργο του Προυστ, πλήθαιναν. Αυτός είναι ο λόγος που με παρακίνησε να γράψω αυτό το κείμενο. Πως αυτή η άνθιση για ένα έργο που δεν έχει ολοκληρωθεί η μετάφρασή του; Η μετάφραση του «Ζαχαρόπουλου» και της «Διώνης» δεν της χρησιμοποιώ, για τη συγγραφή αυτού του κειμένου. Ειδικά την πρώτη, δεν την λαμβάνω υπόψη μου. Με ενδιαφέρει η «ενιαία» μετάφραση, που αυτή της «Εστίας» πληρεί τις προυποθέσεις, κυρίως του βαραίνοντος ονόματος του Παύλου Ζάννα, και φυσικά του Παναγιώτη Πούλου, κατά δεύτερο λόγο, όχι βεβαίως αξιολογικώς. Βέβαια είχε προυπάρξει η βιογραφία του Painter “Proust”, αλλά πάντα στις βιογραφίες το κοινό δεν ενδιαφέρεται για το έργο, αν και οι σημαντικές βιογραφίες φωτίζουν την ανάγνωση του πρωτότυπου έργου.
Αναφέρω λοιπόν ωρισμένες εργασίες που αναφέρονται στο κορυφαίο έργο του Προυστ.
Πιέτρο Τσιτάτι «Το πληγωμένο περιστέρι. Ο Μαρσέλ Προυστ και η Αναζήτηση»
Εκδόσεις «Ωκεανίδα» 2006
Ζιλ Ντελέζ «Ο Προυστ και τα σημεία». Εκδόσεις «Ράππας»
Εβελύν Μπλοχ-Ντανό «Η κυρία Προυστ» Εκδόσεις «Εστία»
«Πως ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου» Alain de Botton. Μέγα best seller!!!
Αντώνη Ζέρβα «Μαρσέλ Προυστ, Η νεκρώσιμη ακολουθία της Βέρμας»
Ρότζερ Σατάκ, «Από τη μεριά του Προυστ». Μετάφραση Α.Ίσαρης. Εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Αθανάσιος Ντινόπουλος «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο. Μια νευροβιολογική ανάγνωση».
Jean – Yves Tadie «Βιογραφία,Τόμοι Ι,ΙΙ». Εκδόσεις «Τραυλός».
«Ο ερωτευμένος Προυστ». Εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Τα ερωτήματα παραμένουν ακόμα.

2 σχόλια:

LOCUS SOLUS είπε...

Τόσα χρόνια περιμένοντας, θα είχατε μάθει γαλλικά και θα απολαμβάνατε τον Προυστ και πολλούς ακόμα στο πρωτότυπο. Και, πιστέψτε με, θα άξιζε τον κόπο!

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ είπε...

@Locus solus
Έχετε δίκιο, αλλά πιστέψτε με, ήμουν και είμαι σε τέτοια ηλικία που ήταν και είναι αδύνατον να "μπω" σε άλλη γλώσσα. Ο χρόνος, η αδιάκοπη μάχη με την ελληνική γλώσσα, με κάνει να νοιώθω αρκετά προστατευμένος, ώστε οτιδήποτε διαφεύγει του κόσμου που συνειδητά ή ασυνείδητα δημιούργησα, να το θεωρώ πολυτέλεια, περιττό, έξω από τα τείχη της κοσμικότητάς μου. Συνεπώς, καθ'ευατόν μιλώντας, παραδέχομαι το θυμόσοφον "ήθελές τα, έπαθές τα"
Την καλημέρα μου!