Κυριακή, Μαρτίου 08, 2009

ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ο σχολιασμός των αναρτήσεων στα διάφορα μπλογκς που παρακολουθώ, αποτελούν, αρκετές φορές, το πιο ενδιαφέρον κομμάτι των αναρτήσεων. Οι σχολιαστές παγιδευμένοι στην επιτηδευμένη φιλολογική φλυαρία, που γεννά η συνεχής κατανάλωση γνώσεων, φανερώνουν μια πνευματική συγκρότηση, δομημένη στη βάση ενός κομψευόμενου φιλομαθούς καταναλωτισμού . Κυρίως όμως εκφράζουν την ανθρώπινη πλευρά τους, που, πολλές φορές, απέχει αρκετά από αυτό που υποστηρίζουν στις αναρτήσεις τους.
Οι σχολιαστές, λοιπόν, τουλάχιστον στα λογοτεχνικά μπλογκς που παρακολουθώ, πλην ελαχίστων, εκκινούν από μια προεπιλεγμένη «θέση», η οποία έχοντας επιλεγεί μέσα από την υπεροψία της γνώσης, συνήθως, δεν λειτουργεί στην αποτίμηση της ανάρτησης ή τη διεύρυνση του διαλόγου, αλλά έχοντας σαν βάση τη γνωσική υπεροχή, επιδιώκει να προσδώσει κύρος στην άποψη τους, χρησιμοποιώντας την γνώση σαν μέσο επίδειξης και κυριαρχίας, και όχι σαν χώρο αμφισβήτησης και ελευθερίας.
Η άποψη ότι η διαχείρηση της γνώσης, προσαρμοσμένη στις προσωπικές αποτιμήσεις και αντιπαραθέσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εφόδιο για την στήριξη των απόψεων μας , μοιάζει ολιγαρκής. Η γνώση μετατρέπεται από μέσο αποδέσμευσης από την κυρίαρχη ιδεολογία, χώρος διαρκούς αμφισβήτησης και έρευνας, σε λόγο συμπληρωματικό. Aποδεικνύεται άνευρη στο ρόλο που της επιβάλλεται, χωρίς την βασική της λειτουργία, να βλέπει, δηλαδή, πέρα από τις ατομικές μας προτεραιότητες. Όταν λοιπόν η γνωστική μας κατάρτιση, ξεφύγει από το ατομικό περιβάλλον, εκτεθεί σε διάλογο με άλλες ατομικότητες, με το πρόσχημα της ένταξης της στην δυναμική του δημόσιου διαλόγου, προβάλλει την αξιακή της δυναμική, που οδηγεί σε συντηρητικό δρόμο. Βάζοντας στον επιχειρηματολογικό της λόγο αξίες, που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, γιατί έχουν περιβληθεί από την κοινωνική ομοφωνία, η ακμάζουσα δημηγορία ρίχνει στο καναβάτσο τον αντίπαλο.
Η βασικότερη αξία που χρησιμοποιείται σε συντηρητική κατεύθυνση είναι η ποίηση.
Χρησιμοποιώντας, οι εξουσιοδοτημένοι σχολιαστές την ποίηση στο μιμο-προσαρμοστικό τους λόγο, καταθέτοντας ποιητικά αποσπάσματα στο διάλογο που συμμετέχουν, κυρίως σ’ ένα κύκλο ομοτέχνων, επιδιώκουν ο λόγος τους να αποκτήσει το απαραίτητο κύρος , εμβρίθεια , στοχασμό, ταυτόχρονα δε, να αποδυναμώσουν το λόγο των άλλων, που έχοντας αποδεχθεί την ανιδιοτέλεια του ποιητικού λόγου, δεν αμφισβητούν το επιχειρηματικό δακρυγόνο που εκτοξεύεται από το σχολιαστή.
Η ποίηση λοιπόν βγαίνει από το χώρο που είναι ταγμένη, λειτουργεί σαν «τοίχος για να κρύψουμε το πρόσωπό μας», αποδυναμώνεται από τη βασική επικοινωνιακή της λειτουργία, γίνεται δεκανίκι στην αλαζονική μας εξάρτηση από τη γνώση, αποκτώντας διαφορετικό ρόλο, από εκείνο του «φασιανού που κρύβεται στους θάμνους» συμπεριφέρεται, τώρα πια, σαν αξιωματικό επιχείρημα.
Η φετιχιστική, λοιπόν, προσφυγή στον ποιητικό λόγο, αναιρεί την αμφισημία του, τον ορίζει σαν αυθεντικότητα, τον χρησιμοποιεί εξουσιαστικά. Ο συμμετέχων στο διάλογο δρα αμυντικά απέναντι του , δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει , λόγω της αυθεντίας του, που και ο ίδιος έχει αποδεχθεί. Το γλωσσικό μασκάρεμα του σχολιαστών , λογίζεται σαν λεκτική ευεξία, προσδίδει στοχαστικό υπόβαθρο στο λόγο τους, που αναζητώντας επιχειρήματα για την συγκρότησή του, αυτοδικαιώνεται από την ίδια στρατηγική που επιλέγουν οι συμμετέχοντες στο διάλογο, μένοντας σε μια ψευδεπίγραφη λογοτεχνικότητα, που επικυρώνει την αυταρέσκεια τους, αλλά αποδυναμώνει το διάλογο.
Η ώσμωση των συνομιλητών δεν είναι αφετηρία για την απολεσματικότητα του διαλόγου, αλλα μια συναντίληψη για την ιεροποιημένη υπεροχή
του ποιητικού λόγου, δείχνοντας φοβικότητα στο λόγο που ξεφεύγει από τον ποζάτο ελιτισμό τους. Νοιώθοντας ασφαλείς μέσα στα τείχη της ποίησης και της λογοτεχνίας, προχωρούν ικανοποιημένοι στο στόχο τους, που τώρα πια είναι η ανώφελη και συνεχής παρουσία τους, που αναπληρώνει με την επανάληψη της, την ανυπαρξία του έργου τους, που επιμένουν να προβάλλουν.

8 σχόλια:

Μαρία Πολυδούρη είπε...

Eξαιρετικά καίριες και λεπτές οι παρατηρήσεις σας.Ο ψευδαισθησιογόνος λόγος δεν δημιουργεί διάλογο,ο διάλογος είναι μάλλον η αναγνώριση του άλλου.Μπορεί να γίνει σκοταδιστικός, ναρκισσευόμενος, όπως κάθε είδος λόγου.Τόσα προσωπεία κρύβονται, σε όλες τις περιπτώσεις.Αλλά η ποίηση,είναι παρηγοριά.Για ποιόν άλλο λόγο,άλλωστε,γράφει κανείς σε ένα μπλογκ.Ισως για να αντισταθεί στον κυρίαρχο λόγο. Ο ψευδαισθησιογόνος λόγος είναι και δακρυγόνος, αφήστε μας να κλάψουμε λίγο,γιατί η ζωή είναι δύσκολη..Οσο για τον διάλογο,αφού δεν γίνεται εξω,εδώ θα γίνει?

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ είπε...

κ. Πολυδούρη
Βέβαια η ποίηση είναι παρηγοριά, αλλά η συνεισφορά της δεν μπορεί να περιοριστεί σε συναισθηματικές εξατμίσεις ευδαίμονων γλωσσορητόρων . Η ποίηση δεν κρίνει, δεν αποδεσμεύει επιχειρήματα, δεν υποστηρίζει συναισθήματα, ούτε απόψεις, δεν υιοθετείται από στείρους πνευματικούς καθοδηγητές , και όταν γίνεται τους χλευάζει με τη γλώσσα κρεμασμένη στα μούτρα τους.
Αγαπητή κ. Πολυδούρη, η ποίηση θα βρίσκεται, πάντα, εξόριστη στην κεντρική λεωφόρο.
Σας εύχομαι καλό βράδυ.
Μετά τιμής!

Φαίδρα Φις είπε...

υποκλίνομαι στο κείμενο
και οπωσδήποτε στον γράφοντα.

καλό βράδυ
σας φιλώ

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ είπε...

Αγαπητή φαίδρα φις
Σας ευχαριστώ πολύ για τα λόγια σας. Ξέρετε ότι η γνώμη ανθρώπων που εκτιμάμε, είτε είναι θετική είτε αρνητική, στηρίζει την προσπάθεια μας να εκφραστούμε. Και εσείς συγκαταλέγεστε στα πρόσωπα, που το έργο τους βρίσκεται βαθιά μέσα στην εκτίμηση μου. Μόνο, δράττομαι της ευκαιρίας να σας πω, ότι η ανάγκη μου να σας γράψω, αναστέλλεται από το πλήθος των επισκεπτών σας, καλό βέβαια για σας που έχετε το χάρισμα της επικοινωνίας, άσχημο για μένα που πάντα με φοβίζει το πλήθος.
Καληνύχτα σας και όνειρα γλυκά!

Ανώνυμος είπε...

Έξοχο το κείμενο,αγαπητέ κύριε Μούζιλ! Τι λύση προτείνεις; Η γλώσσα χρησιμοποιείται ως εξουσιαστικός μηχανισμός σχεδόν ασυνείδητα.Όταν μπαίνουμε σ'έναν διάλογο,σε αυτήν την παγιωμένη και πολυφίλητη συνθήκη επικοινωνίας,ο υποδόριος στόχος μας δεν είναι να συνομιλήσουμε,αλλά να αφανίσουμε τον Άλλο,ενισχύοντας έτσι την πρωτοκαθεδρία του ΕΓΩ,που ομιλώντας,φουσκώνει σαν βατράχι,μέχρι να σκάσει επιτέλους,αν και ως πτώμα ίσως να φουσκώνει επιτυχέστερα...
Ο Άλλος,με τη σειρά του,είναι φύσει ενάντιος και στην καλύτερη περίπτωση το αποτέλεσμα είναι δύο παράλληλοι μονόλογοι,ενώ ανάμεσα σε μένα και τον (συν)ομιλητή,η μόνη πραγματική παρουσία είναι αυτή του κενού.
Σε αυτόν τον οιωνεί πόλεμο,η γλώσσα είναι το οπλοστάσιό μας.Όσο πιο πλούσιο το οπλοστάσιο,τόσο πιο ποικίλα και αποτελεσματικά τα όπλα που θα φέρουν την ποθητή εξόντωση της ενάντιας συνείδησης.(ελπίζω να μη σου φανούν σαρτρικές πορδές αυτά,γατί συνάγονται από αληθινά βιώματα.)
Μέσα σε αυτό τον βρωμερό στάβλο που ευφημιστικά ονομάσαμε "επικοινωνία",η ποίηση γίνεται ένα ακόμη λάβαρο στην επέλαση της αγαπημένης μας(ή μήπως όχι και τόσο αγαπημένης;)ατομικότητας.Ρουφάμε λοιπόν ηδονικά(ή μήπως όχι και τόσο ηδονικά;) το παχύρρευστο υγρό της και με πόση ευχαρίστηση το φτύνουμε στα μούτρα του άλλου...Την καημένη την ποίηση,ποτέ της δεν φαντάστηκε ότι θα κατέληγε στην κατσαρόλα...

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ είπε...

@ο/η ανώνυμον
Η άποψη σας είναι ενδιαφέρουσα, συγκλίνει προς τη δική μου, προεκτείνει τη σκέψη μου,και ίσως, το ομολογώ μιλά με λόγια που δεν τολμώ να προφέρω.
Τι λύση όμως να προτείνω; Αν δίναμε λύσεις δεν θα γράφαμε, ούτε θα πελαγοδρομούσαμε, όπως κάνουμε τώρα στη ζωή. Ευτυχώς συμπληρώνω.
Όσον αφορά την ανωνυμία σας "σας συγχωρώ". Σάββατο σήμερα, είπα να κάνω κάποιες παραχωρήσεις.
Καλό σας βράδυ!

Stalker 85 είπε...

Ο "συγχωρεμένος" ανώνυμος(εκ παραδρομής του ποντικιού).Ή στραβά είναι ο γυαλός ή στραβά αρμενίζουμε.....Καλή πλεύση..!

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΥΛΟΥ είπε...

@Stalker 85
Αγαπητέ φίλε,
Μπορεί να συμβαίνουν και τα δυο!
E, και;
Καλή Κυριακή!