Τρίτη, Νοεμβρίου 18, 2008

18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1922

Όταν χάραζε το Σάββατο στις 18 Νοεμβρίου 1922 είχε ακόμη τις αισθήσεις του. Στις έξη ζήτησε γάλα, προσθέτοντας μ’ένα χαμόγελο: «Όπως πάντα, για να σου κάνω το χατήρι». Στις δέκα έστειλε τον Οντιλόν στο Ριτζ για μια παγωμένη μπύρα. «Όπως όλα κι αυτή θα φτάσει όταν είναι πολύ αργά», είπε. Ανέπνεε με μεγάλη δυσκολία Το πρόσωπό του λευκό και κάτιχνο, η μαύρη του γενειάδα είχε ξαναμεγαλώσει. Και τα μάτια του, με μια υπέροχη ένταση, φάνταζαν να ατενίζουν αόρατα πράγματα. «Άφησέ με, θέλω να μείνω μόνος μου», μουρμούρισε. Η Σελέστ στάθηκε δίπλα του στην εσωτερική πόρτα, κρυμμένη από την μπλε σατέν κουρτίνα του κρεββατιού, αλλά εκείνος ένιωθε την παρουσία της. «Γιατί περιμένεις, Σελέστ;». «Φοβάμαι ν’αφήσω τον κύριο». «Μην λες ψέματα, Σελέστ, το ξέρεις πως εκείνη έχει έρθει». Ο Προυστ είχε στυλώσει τα μάτια του στην άλλη πόρτα, εκείνη από την οποία έμπαιναν οι επισκέπτες, από την οποία, ένας τελευταίος επισκέπτης μόλις είχε μπει. « Είναι μεγάλη, πολύ μεγάλη», αναφώνησε, «είναι πολύ μεγάλη, πολύ σκοτεινή! Είναι ντυμένη στα ολόμαυρα, είναι άσχημη, με τρομάζει». «Δεν πρέπει να φοβάστε, εγώ είμαι εδώ, θα την κάνω να φύγει». «Όχι, μην την αγγίζεις, Σελέστ». Κανένας δεν πρέπει να την αγγίξει! Είναι ανελέητη, κάθε στιγμή που περνάει γίνεται όλο και πιο φοβερή!» Είχε φτάσει η ώρα και με το παραπάνω να φωνάξουν τους γιατρούς.
Ο Ρομπέρ Προυστ έσπευσε από τον νοσοκομείο του, τον ακολούθησε ο γιατρός Μπιζ, η μεγάλη πομπή των νοσοκόμων με τις βεντούζες τους ασκούς οξυγόνου, τις σύριγγες και ο Οντιλόν με την μπίρα. Με θυμωμένα μάτια ο Προυστ αγνόησε τους εισβολείς και μουρμούρισε: «Σ’ευχαριστώ, αγαπητέ μου Οντιλόν, που μου έφερες την μπίρα». Υποβλήθηκε σιωπηλά σε μια ένεση από τον γιατρό Μπιζ, ενώ ο Ρομπέρ του κρατούσε σφικτά το χέρι. Αλλά μόλις η Σελέστ σήκωσε τα σκεπάσματα ένιωσε τα δάχτυλά του να της σφίγγουν τον καρπό, μέχρι που έγινε κατακόκκινος από το αίμα, και άκουσε τη φωνή του να ψιθυρίζει: « Αχ Σελέστ, γιατί τους άφησες;» Οι γιατροί εκτέλεσαν το άχρηστο τελετουργικό τους μάταια. Οι βεντούζες που προορίζονταν να τραβήξουν το σπασμένο απόστημα και να τονώσουν την αδύναμη καρδιά του δεν έπιαναν πάνω στο σχεδόν νεκρό δέρμα του. Στις τρεις το απόγευμα ο Ρομπέρ ανασήκωσε απαλά τον αδελφό του στα μαξιλάρια: « Σ’ενοχλώ, αγόρι μου», είπε. «Φοβάμαι πως σε πονάω». «Αχ,, ναι, Ρομπέρ μου», αποκρίθηκε ο Μαρσέλ, τα τελευταία του λόγια, πριν χάσει τις αισθήσεις του. Λίγο αργότερα όμως ακούστηκε να λέει: « Μητέρα». Η Μαυροφόρα Γυναίκα, που εξεγέρθηκε πριν πέντε χρόνια από την απαράδεκτη προσφορά του μυθιστορήματος του και την κάθοδό του στην τελική άβυσσο των Σόδομων, είχε έρθει και είχε φύγει. Ο Μαρσέλ είχει συγχωρέσει τον Ρομπέρ, που με τη γέννησή του τον είχε πραγματικά πληγώσει. Καί τώρα υπήρχε μόνο η νεαρή μητέρα, αποκαταστημένη όπως ήταν πριν αρχίσει να χάνεται ο χρόνος, πριν ακόμη φανεί πως αρνείται να του δώσει την αγάπη της. Ο Προυστ πέθανε στις πέντε κα μισή, ήρεμος και ασάλευτος, με τα μάτια ακόμη ασάλευτα.


GEORGE PAINTER "MARCEL PROUST"

Διαβάζω την αρχή της «Φυλακισμένης» εδώ

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα!
Το κείμενο σας για τον Προυστ και τις ελληνικές μεταφράσεις του "Αναζητωντας τον Χαμενο Χρονο" με βοηθησε να επιβεβαίωσω ως σωστή τελικα την επιλογή μου για αγγλικη μετάφραση (μετα απο δυο ωρες αναζήτηση κατέληξα τελικα στις εκδόσεις Penguin Classics).
Χωρις να εχω ακούσει ή διαβασει πολλα για τον Προυστ ή να μου εχει μιλήσει καποιος -απλα ηξερα οτι υπάρχει αυτο το εργο -εχω μια μεγαλη επιθυμια να το διαβασω καθως και ιδιαιτερη συμπαθεια-ελξη προς αυτον τον συγγραφεα ενστικτωδώς.
Ιδωμεν!
Εσεις το εχετε διαβάσει;
Χρειάζεται καποιο βοηθημα για την ανάγνωση του;
Ευχαριστώ.
Μάνια

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είπε...

Αγαπητή Μάνια καλησπέρα!
Η απόφασή σας, μάλιστα μετά από δυο ώρες αναζήτηση, να διαβάσετε την αγγλική μετάφραση του «Χαμένου χρόνου», αν και δεν ξέρω τον συγκεκριμένο μεταφραστή της σειράς, είναι καθαρά προσωπικό σας θέμα. Φυσικά η απόλαυση ενός κειμένου βρίσκεται πάντα στην ανάγνωση του πρότυπου έργου, στην περίπτωσή μας η ανάγνωση του έργου στα Γαλλικά, όπως είναι αυτονόητο. Αφού λοιπόν δεν γνωρίζουμε Γαλλικά, η μετάφραση είναι η λύση. Το έργο ευτύχησε να βρει στην Ελλάδα τον ιδανικό μεταφραστή του: Τον Παύλο Ζάννα και τον συνεχιστή του, έστω για μερικές σελίδες, Παναγιώτη Πούλο. Στα αγγλικά η μετάφραση του Scott Moncrieff θεωρείται κλασσική, βρίσκεται δε ελεύθερα στο διαδίκτυο, στον τόπο Gutenberg. Με λίγο ψάξιμο θα το βρείτε.
Όσον αφορά το ερώτημά σας, αν έχω διαβάσει το έργο, φυσικά και το έχω διαβάσει. Μάλιστα πριν μερικά χρόνια το έγραψα σε audio book, με δυσκολίες, ηχογράφηση που γινόταν βράδυα, μεσημέρια, μεθυσμένος, νηφάλιος, με ανοιχτή τηλεόραση, μουσική, παιδικές ταινίες, φωνές, θορύβους.
Ένα μυθιστόρημα δεν χρειάζεται βοηθήματα. Ακόμα και τον «Οδυσσέα» δεν χρειάζεται να διαβάσουμε τον «Οδηγό ανάγνωσης» του Μαραγκόπουλου για να γοητευτούμε από τον Joyce.

Ανώνυμος είπε...

Aγαπητέ "Ανθρωπε",
καταρχην συμφωνώ οτι το πρωτότυπο ειναι παντα το καλύτερο(και ειδικά με τις οχι και τοσο καλές γενικα ελληνικές μεταφράσεις) εφοσον ομως δεν το μπορω στα Γαλλικα
αποφάσισα να το διαβασω στα Αγγλικα μιας και στα Ελληνικα δεν το εβρισκα ολο.
Το κείμενο σου ακριβως μου επιβεβαιωσε οτι δεν υπάρχει και ουτε πρόκειται να υπαρξει μια ολοκληρωμενη μεταφραση στα Ελληνικα(ή κανω λαθος).

Σχετικα με την μετάφραση του Μοncrieff ηταν η φυσικα η πρωτη που βρηκα αλλα συγκρινοντας την με αυτην των Penguin
βρηκα την δευτερη καλυτερη.(οι δυο ωρες δεν ηταν μονο για την μεταφραση αλλα γενικα).

Οσο για το βοηθημα μαλλον παρασυρθηκα επειδη ειδα διαφορα ψαχνοντας στο διαδικτυο οπως και τις δικες σου προτάσεις.
Ισως να μην χρειαζεται.

Στον "Οδυσσσεα" παντως ειχα σχεδιαγραμμα οχι απο καποιο βοηθημα-βιβλιο αλλα απο την παιδαγωγο μου στο Πιανο (και στην Τεχνη γενικοτερα).
Μου επισήμανε την πυραμιδα στην γλωσσα του Joyce οπως και καποια αλλα πραγματα
τα οποια με βοηθησαν να το διαβασω,να το καταλαβω,και να το ευχαριστηθω καλύτερα
Πρωτίστως βεβαια να καταλάβω την μουσική γλωσσα στην δευτερη σονατα Ραχμανινωφ (που αυτους τους μηνες δουλευω)ως εργου Μοντερνου και οχι Ρομαντικου οπως πολυ ερμηνευουν.(αυτο ηταν και ο λογος που το διάβασα.Συνήθως τα βιβλια που διαβαζω εχουν καποια σχεση με τον συνθετη που ερμηνευω )

Σύγνωμη που ρώτησα αν το εχεις διαβασει αλλα μου εδωσες την εντυπωση οτι περιμενεις την ελληνικη μεταφραση της Εστιας.

Σε χαιρετώ
Μανια

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είπε...

Καλησπερα αγαπητή Μάνια
Καταρχήν χαίρομαι που συνομιλώ με μουσικό για λογοτεχνία. Ξέρετε οι λογοτέχνες μιλώντας για λογοτεχνία, μιλούν περισσότερο για τον ευατό τους, παρά για το έργο που τίθεται υπό κρίσην. Αυτό βέβαια δεν ακυρώνει το λόγο τους, αντίθετα, η καταγωγή τους θέτει αρκετά καινούργια ερωτήματα από την ανάγνωση του έργου.
Θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι κυκλοφορεί ολόκληρο το έργο του Προυστ σε ελληνική μετάφραση. Ο έκτος τόμος από τις εκδόσεις "Ζαχαρόπουλου" με τίτλο "Η εξαφάνιση της Αλμπερτίν" σε μετάφραση Έλλης και Γιάννη Αγγέλου, και ο "Ξανακερδισμένος χρόνος" σε μετάφραση Παντελή Ανδρικόπουλου και Δημήτρη Δημουλά στις εκδόσεις "Διώνη".
Βεβαίως οι εισαγωγές του έργου από το Γαλλικό Ινστιτούτο και την "Εστία" είναι παιδαγωγικό μάθημα.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στην καινούργια ερμηνεία του Ραχμάνινωφ

Μετά τιμής

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ για την ευχη!
Εχω βεβαια ακομα λίγη δουλεια για να "δαμάσω" το ιδιο το κείμενο του Ραχμάνινωφ το οποιο είναι απο τα πιο δύσκολα για να βγει σωστα.
Παντως πολυ χαρηκα που ανακαλυψα το ιστολογιο σου οπως και τοσα αλλα και άνθρωπους που ασχολουνται με την λογοτεχνια και την τεχνη σοβαρα.
Διοτι μετα απο καποιες προσπαθειες και αποτυχιες γυρνωντας απο το Βερολινο και θεωρωντας δεδομενο οτι δεν υπαρχει "περιβαλλον" επελεξα την κοινωνικη απομoνωση για να ακολουθησω πιστα το δευτερο μερος των σπουδων μου στις βασεις της αυστηρης γνησιας Ρωσικης Σχολης.
Δημιουργησα ενα γυαλινο κοσμο, θεωρωντας οτι αυτος που θελω δεν υπαρχει και αυτον που υπαρχει δεν τον θελω.
Τον τελευταιο χρονο σαν τις τρεις αδερφες "μονο ενα ονειρο θεριευει μεσα μου" να παω στην Μοσχα....

Συγγνωμη για την οικειοτητα.
Ενιωσα λιγο σαν ανθρωπος.
Να ειστε καλα
Μανια

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είπε...

Αγαπητή Μάνια
Ομολογουμένως την ίδια έκπληξη ένιωσα και γω όταν πριν από δυο περίπου χρόνια ανακάλυψα στο διαδίκτυο, πόσος πολύς κόσμος ασχολείται με την λογοτεχνία και την τέχνη. Η καλλιτεχνική απομόνωση εδώ στην «κοσμοπολίτικη» Ρόδο είναι πλήρης. Έγραφα, ότι τελοσπάντων κατάφερνω να γράψω, τα διάβαζα στους λιγοστούς γνωστούς μου, και κείνοι με κοιτούσαν σαν αξιοπερίεργο είδος. Έδινα τα γραπτά μου σε τοπικές εφημερίδες, και όταν οι συντάκτες δεν είχαν ύλη για να συμπληρώσουν το καθημερινό τους φύλλο, δημοσίευαν τα κείμενα μου, πάντα με καχυποψία. Η απογοήτευση μου ήταν μεγάλη, ο κόσμος που έχτιζα χανόταν, αλλά συνέχιζα. Αυτό με βοήθησε να γίνω καλός αναγνώστης. Πρέπει να γνωρίζετε ότι η ανάγνωση είναι μια επίμονη διαδικασία ισάξια, ίσως, της γραφής. Μας δίνει την δυνατότητα να αντισταθούμε στην κοινωνική ομοιομορφία, κινδυνεύοντας να βρεθούμε στο περιθώριο της επικυρωμένης επικοινωνίας, αλλά η επιθυμία για όνειρα που εμείς κάνουμε, είναι το στήριγμα για να συνεχίσουμε.
Ο καλός θεός της τέχνης όμως δεν μας αφήνει να χαθούμε. Το διαδίκτυο είναι ένας τρόπος έκφρασης, απόδοσης της δημιουργικότητας του καθένα εξ ημών, που μπορεί να προχωρήσει στην ανατροπή της ασφυκτιούσας, από τους οικονομικούς όρους της αγοράς, καλλιτεχνικής έκφρασης . Αρκεί να μην θεωρήσουμε ότι ο χώρος αυτός είναι «Όμορφος κόσμος ηθικό αγγελικά πλασμένος!».
Σας χαιρετώ και σας εύχομαι αγαπητή «Ειρήνα» να πάτε στη Μόσχα.