ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 2015

ΖΑΝ ΝΤ'ΟΜΕΡΣΟΝ  "Συνοπτική ιστορία του παντός"

«Με κάθε άνθρωπο που πεθαίνει, το παν, μονομιάς, χάνεται στο μηδέν. Με κάθε παιδί που γεννιέται, το σύμπαν ανασταίνεται» σ.145

Το βιβλίο αυτό το διάβασα δυο φορές μέσα σ’αυτόν τον χρόνο. Την πρώτη φορά έκανα μια γρήγορη, σκαναρισματική ανάγνωση, τη δεύτερη  το διάβασα πιο προσεχτικά. Όλο αυτό το διάστημα των δέκα μηνών,  από την πρώτη ανάγνωση στη δεύτερη,  διάβασα αρκετά βιβλία, από τα οποία μερικά μου άρεσαν, τα περισσότερα όμως όχι. Πάντως, το βιβλίο  του Ντ’Ομερσόν ήταν πάντα στο μυαλό μου, σαν μια υπόσχεση να το ξαναδώ καλύτερα,  όταν πια θα είχα τη διάθεση να το διαβάσω .

Το βιβλίο του Ντ’Όμερσόν είναι, όπως γράφει ο τίτλος, η συνοπτική ιστορία του Παντός. Όλα λοιπόν περιέχονται στον τίτλο του.  Γνωρίζουμε τι είναι ιστορία, όλοι συμφωνούμε σ’αυτό,  αλλά  πρέπει να διευκρινίσουμε,  την έννοια του παντός που δίνει ο συγγραφέας. Το παν είναι αυτό που υπάρχει στη θέση του τίποτα, μεταφέρω πρόχειρα. Επικαλούμαι τα λόγια του συγγραφέα για να μην παρερμηνεύσω τη σκέψη του : «Το παν είναι το διαστελλόμενο σύμπαν μέσα στο οποίο ζούμε και του οποίου η Γη αποτελεί ένα σημείο μικροσκοπικό....Είναι ο κόσμος με την ευρύτερη δυνατή έννοια» σ.261. «Το παν γεννιέται από μια πρωταρχική διάκριση: του παντός απ’ το μηδέν»σ.269. συνεχίζω για να είμαι ακριβής και, μέρες που 'ναι, αποκαλυπτικός. Αυτό είναι ένας γενικός ορισμός. Μπορούμε όμως να μιλήσουμε για την ιστορία του παντός, αν δεν μιλήσουμε για την ιστορία του ανθρώπου; Να απαντήσω πάλι εγώ είναι ανώφελο. Επικαλούμαι ξανά τον συγγραφέα, για να επικυρώσει τα γραφόμενά μου: «Η συνοπτική ιστορία του παντός δεν είναι παρά μια εισαγωγή στην καθημερινή ζωή».σ.134. Να τη λοιπόν η απάντηση. Θέλετε κι άλλο; «Εμείς είμαστε μέσα στο παν, και το παν είναι μέσα μας αυτό μας διαποτίζει, κι εμείς το απορροφούμε» σ.150. 

Ωραία, καλά τα πήγαμε. Δυο-τρεις προτάσεις από ένα βιβλίο 393 σελίδων. Κι αν θέλουμε να είμαστε περισσότερο ακριβείς κι αντικειμενικοί, ας αφήσουμε το ίδιο το παν να μας μιλήσει για τον εαυτό του: «Τι είμαι εγώ; Ας πούμε κατ’αρχάς, για ν’απλοποιήσουμε τα πράγματα, που είναι ήδη αρκετά σύνθετα, πως είμαι το σύνολο όλων των πραγμάτων που υπάρχουν στο χώρο και στο χρόνο.» σ.340

Μέχρι εδώ, καλά τα γράφω. Αλλά γιατί μυθιστόρημα.; Πες τα Ζαν, γιατί εμένα ποιος θα με πιστέψει: «Αυτό που προσφέρουμε στους αναγνώστες μας, είναι το Bildungroman του παντός, η φανταστική και συναισθηματική αφήγηση της δημιουργίας και της διαδρομής του»σ.133. Ακόμη περισσότερα θέλετε; «Κάθε ζωή είναι και μια περιπέτεια. Κάθε ζωή είναι κι ένα μυθιστόρημα. Το παν είναι η περιπέτεια των περιπετειών- και το μυθιστόρημα των μυθιστορημάτων το μέγα μυθιστόρημα του παντός....»σ.327

Αυτά τα λίγα ψήγματα λόγου είναι, νομίζω, αρκετά για να  βιβλίο που το θεωρώ ένα από τα καλύτερα που διάβασα ποτέ.

ΜΕΡΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Τις Άγιες μέρες των Χριστουγέννων φροντίζω το μικρό Χριστούλη. Τον παίρνω από την αγκαλιά της μητέρας του, για να την ξεκουράσω, τον κρατώ προσεχτικά στην αγκαλιά μου, βάζοντας απαλά το χέρι μου κάτω από το κεφαλάκι του, όπως επιβάλλεται, του χαμογελώ και Εκείνος μου το ανταποδίδει. Τον κάνω ένα ζεστό μπάνιο και τον φέρνω στο δωμάτιό μου τυλιγμένο στο μπλε μπουρνούζι του. Του βάζω  πάνες, του φοράω καινούργια εσώρουχα, το ζιπουνάκι του για να τον κρατάει ζεστό τη νύχτα. Τον κοιμίζω δίπλα μου στην κούνια, σε φρεσκοπλυμένα σεντόνια, σκεπασμένο με την κουβερτούλα του, με τους ζωγραφισμένους αγγέλους. Την άλλη μέρα το πρωί, μόλις ξυπνήσει, τον αφήνω, ξανά, στη αγκαλιά της μητέρας του, στη φάτνη.

Είναι το θρησκευτικό μου καθήκον τις μέρες των Χριστουγέννων.

Ο πίνακας "Adoration of the Magi" 1423-1424 είναι του Fra Angelico

Ο ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ

Ο εθελοντής γίγαντας Πέτρος Αντιόχου επιστρέφει κουρασμένος σπίτι του. Είχε μια κοπιαστική μέρα, συμμετέχοντας σε μια εξαιρετικής σημασίας κι επικινδυνότητας γιγαντική αποστολή. Αυτό που τον ενδιαφέρει, αυτή τη στιγμή, είναι να κάνει ένα ζεστό μπάνιο, να βάλει τη φόρμα του,  να ετοιμάσει το ουίσκι του, να απλώσει το κορμί του στην πολυθρόνα και να παρακολουθήσει ειδήσεις στην τηλεόραση.

Γι’αυτό όταν κτυπάει το τηλέφωνο, ο κύριος Πέτρος Αντιόχου το αγνοεί, αν και είναι η Γκλόρια Μυλωνά, συνεχίζει να παρακολουθεί τον εκφωνητή των ειδήσεων, πίνει μια γερή δόση ουίσκι, φυσάει τον καπνό με απόλαυση προς το ταβάνι, μέχρις ότου το τηλέφωνο σταματά να καλεί.

Ο πίνακας "Interior with mirrored wall" είναι Roy Lichtenstein

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΜΟΣΧΟΔΟΥΛΟΣ ΠΛΕΚΕΙ

Ο Πέτρος Μοσχόδουλος, συνταξιούχος οδοντοτεχνίτης, καθισμένος στην πολυθρόνα, δίπλα στο παράθυρο του υπνοδωματίου του, πλέκει πουλόβερ για τον εγγονό του, που γιορτάζει το Σάββατο.

Φοράει πιτζάμες, αλλά στους ώμους έχει ριγμένο το πορτοκαλί σάλι της γυναίκας του. Πλέκει γρήγορα, με εντατικό ρυθμό, γιατί είναι Τετάρτη και πρέπει να προλάβει. Η γυναίκα του, μαζί  με τις φίλες της, κάνει  βόλτα  με το ποδήλατό της.  Ο γιος του, κλεισμένος στο δωμάτιό του, ακούει προκλασική μουσική, σε μέτρια ένταση.

Αυτό που δεν μπορεί να δει ο αφηγητής ή αποφεύγει να δει ή δεν θέλει να το συμπεριλάβει στην αφήγησή του, είναι ότι ο Πέτρος Μοσχόδουλος είναι μονόχειρας.

"Self-portrait- nude" 2010 Egon Schiele

Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ

-Δείξε μου, τι ξέρεις.

Ξάπλωσε ανάσκελα στο έδαφος, τοποθετώντας τα πόδια τεντωμένα ψηλά, σχηματίζοντας γωνία 45 μοιρών με τον κορμό. Τα χέρια της ανοιχτά, εφάπτονταν στο έδαφος, σχηματίζοντας γωνία 90 μοιρών στον αγκώνα. Τέντωσε  τα χέρια, φέρνοντας  ταυτόχρονα  τα πόδια σε ορθή γωνία με τον κορμό. Επανέλαβε την άσκηση τρεις φορές.

-Κάτι άλλο;

Τοποθέτησε το σώμα της σε ύπτια θέση, με τα χέρια τεντωμένα κάθετα στο έδαφος και τα πόδια λυγισμένα με όλο το πέλμα να πατάει στο έδαφος, σχηματίζοντας έτσι γωνία 90 μοιρών πίσω απ' το γόνατο. Ενεργοποίησε τους μύες του γλουτού, καθώς της κοιλιάς και της ράχης, ώστε να κρατήσει  τη λεκάνη όσο πιο ψηλά απ 'το έδαφος . Στη συνέχεια, έφερε το δεξί χέρι προς το αριστερό πόδι  και αφού επέστρεψε στην αρχική της  θέση, επανέλαβε το ίδιο με το αριστερό χέρι και το δεξί πόδι . Επανέλαβε τρεις φορές.

-Πολύ καλά. Μπορείς να συνεχίσεις.

Στάθηκε  με τον κορμό στον τοίχο και τα πόδια λυγισμένα 90 μοίρες, σε ισομετρική πίεση. Προέκτεινε  το αριστερό χέρι παράλληλα με το έδαφος και το δεξί χέρι τεντωμένο πάνω από το κεφάλι, κάθετα στο έδαφος και τον καρπό προς τα έξω. Κατεύθυνε  τον αγκώνα του δεξιού χεριού πλάγια της λεκάνης, κάνοντας κάμψη του κορμού της, περιστρέφοντας τον καρπό προς τα μέσα και εν συνεχεία τέντωσε το χέρι προς τα κάτω. Επέστρεψε, κάνοντας κάμψη δικεφάλου και έπειτα πάλι στην αρχική θέση. Επανέλαβε τρεις φορές.

-Έχεις  κάτι ακόμη;

Τοποθέτησε τα πόδια σε άνοιγμα μεγαλύτερο από το άνοιγμα των ώμων και τις μύτες των ποδιών να βλέπουν προς τα έξω. Τα χέρια της  τεντωμένα στα πλάγια, με τους αλτήρες να κοιτούν προς τα κάτω και παράλληλα με το έδαφος. Από αυτή τη θέση, έκανε βαθύ κάθισμα, ενώ ταυτόχρονα έκλεισε τα χέρια πάνω απ ‘ το κεφάλι, κάνοντας έσω στροφή των αλτήρων και επανήλθε στην αρχική θέση. Επανέλαβε τρεις φορές.

-Ευχαριστώ. Από αύριο ξεκινάς δουλειά. Οχτώ η ώρα το πρωί θα είσαι εδώ. Θα σου δώσω φόρμα  και μπότες. Θα ξεκινήσεις με το πότισμα των δένδρων. Μετά θα ψεκάσεις τα φυτά στη βεράντα. Όταν τελειώσεις, θα σου έχω στο τραπέζι του κήπου οδηγίες με τι θα συνεχίσεις.

Ο πίνακας" Gardener's Cottage" είναι του Jacek Yerka

Ο ΔΕΛΗΟΛΑΝΗΣ ΤΡΩΕΙ ΠΑΓΩΤΟ

Στον πεζόδρομο της Αγ.Αικατερίνης, ο Δεληολάνης δοκιμάζει το νέο παγωτό «Δεληολάνης» και φαίνεται χαρούμενος. Τα μάτια του λάμπουν κάθε φορά που γλείφει το κουταλάκι με το παγωτό. Δείχνει ανυπόμονος να γευτεί την επόμενη κουταλιά, προσηλωμένος στην απόλαυση, απόλυτα ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα.

Αρκετοί δημοσιογράφοι και τηλεοπτικά συνεργεία αποθανατίζουν το γεγονός. Πολλοί θαυμαστές του παγωτού «Δεληολάνης», καταγράφουν με τα κινητά τους τον Δεληολάνη, ν’απολαμβάνει το αγαπημένο τους παγωτό.

Ο Δεληολάνης, εμπνευστής της νέας γεύσης, διασκεδάζει με τη δημοσιότητα. Την αποδέχεται με θεατρικότητα και ματαιοδοξία. Κρατά το κύπελλο του παγωτού, κάπως επιδεικτικά, οι κινήσεις του είναι επιτηδευμένες, ώς όφειλαν,  κι όταν το περιεχόμενο  τελειώνει,  το στρέφει προς το μέρος των θεατών σαν τρόπαιο. Φεύγοντας προς το βάθος του μαγαζιού για να συνομιλήσει με τους εργαζόμενους, απαντά σύντομα στις ερωτήσεις των θαυμαστών του, που έχουν πλησιάσει τόσο κοντά στο ίνδαλμά τους, ώστε του δυσκολεύουν την πρόσβαση.

Προσηνής και προσιτός, απλώνει τα χέρια του για να χαιρετίσει το πλήθος που παραληρεί, υπογράφει αυτόγραφα, βγάζει μερικές selfie, μέχρι που χάνεται στο πίσω μέρος του μαγαζιού, ενώ οι σωματοφύλακές του σχηματίζουν ένα απροσπέραστο ανθρώπινο τείχος προστασίας,  μέχρι να αναπαυτεί , ο στυλίστας, στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, που τον περιμένει μπροστά από την έξοδο κινδύνου του μαγαζιού.

Ο πίνακας "Ice" είναι Richard Lindner

ΤΖΕΣΥ ΟΟΥΕΝΣ Η ΑΜΝΗΜΩΝ

Η Τζέσυ Όουενς στέκεται στο μπαλκόνι του σπιτιού της. Έχει καταφέρει να θυμηθεί πως βουτάνε στο κενό. Το βλέμμα της είναι στραμμένο στο στόχο της. Τον ακάλυπτο της πολυκατοικίας. Όμως, δεν μπορεί να θυμηθεί πως φτάνουνε στο έδαφος. Αυτό ανέβαλε την πτώση της.


υ.γ

Χθες βράδυ έλαβα ένα e-mail από κάποιον που ισχυριζόταν ότι ονομάζεται Κώστας Σαλαμπάσης. Ο ισχυριζόμενος Κώστας Σαλαμπάσης,  μου ζήτησε, ευγενικά, ν’αποσύρω τ’όνομά του από το κείμενο που δημοσίευσα χθες. Μετά τον αιφνιδιασμό μου, του απάντησα, επίσης ευγενικά, ότι τ’όνομα που χρησιμοποίησα είναι ψευδές, αναγκαίο όμως για την αλήθεια του κειμένου μου. Και, εν πάση περιπτώσει, δεν αναφέρεται σ’αυτόν προσωπικά. Μου ανταπάντησε ότι δεν θέλει να αναφέρεται τ’όνομά του, έστω κι αν δεν αφορά αυτόν προσωπικά, ακόμα κι αν βοηθάει στη αφήγηση μιας λογοτεχνικής ιστορίας. Τελειώνοντας, μου ζήτησε να το αποσύρω, επιβεβαιώνοντας με την ενέργειά μου, την διαγραφή του ονόματος "Κώστας Σαλαμπάσης" δηλαδή, την ευγένεια, έτσι έγραψε, των πνευματικών δημιουργών.
Θα μπορούσα να του απαντήσω ότι αναφέρεται σε λάθος πρόσωπο, όσον αφορά την τελευταία του πρόταση, ότι εγώ δεν φτιάχνω ιστορίες, απλώς τις καταγράφω, με κάποιαν επεξεργασία, ικανοποιητική ή όχι δεν έχει σημασία. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να φύγουν από το μυαλό μου, γιατί μετά δεν ξέρω που θα καταλήξω. Αλλά αυτά είναι προσωπική εξομολόγηση και δεν θέλω να τα μοιράζομαι με κάποιον που δεν γνωρίζω.
Η λέξη «πνευματικός» που προσδιόριζε τον δημιουργό, συμπεριλαμβάνοντας κι εμένα, με αποκαθήλωσε. Έτσι είμαι αναγκασμένος ν’ανασκευάσω το κείμενό μου. Αντί για κάποιο άλλο επινοημένο όνομα, αποφασίζω να χρησιμοποιήσω το πραγματικό όνομα του ατόμου που αναφέρεται στο κείμενο.
Είμαι βέβαιος ότι η Τζέσυ Όουενς, οδηγός ταξί στο Βόλο, φίλη γκαρδιακή, δεν θα ενοχληθεί από την αποκάλυψη μιας βίαιης στιγμής της ζωής της. Γιατί γνωρίζει εκ των προτέρων, πως η συμμαχική υποστήριξη σε μια ιστορία, δεν  εξαρτάται από τη θέληση εκείνου που την αποδίδει, αλλά από την ερμηνευτική ικανότητα του αναγνώστη

Ο πίνακας "Man on a Balcony" είναι του Albert Gleizes