Σάββατο, Μαρτίου 14, 2015

"ΠΕΔΡΟ ΠΑΡΑΜΟ" ΚΑΙ ΚΑΡΛΟΣ ΦΟΥΕΝΤΕΣ


Τελειώνοντας το μυθιστόρημα «Πέδρο Πάραμο» του Χουάν Ρούλφο, απογοητευμένος από την αναγνωστική ευφορία που περίμενα και δεν αισθάνθηκα παρά ελάχιστες φορές, γνωρίζοντας τη θέση του έργου στην ιστορία της λογοτεχνίας, ως κλασικό κείμενο που στέκεται άξια δίπλα σε εμβληματικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνικής παραγωγής, αλλά και το ρόλο του στη δημιουργία της λογοτεχνικής σχολής του «μαγικού ρεαλισμού», φορτισμένος από τα εισαγωγικά σημειώματα της Έφης Γιαννοπούλου, της Σούζαν Σόνταγκ, περισσότερο όμως από τις «Σύντομες αναμνήσεις» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, διάβασα, ο αφελής, το επίμετρο κριτικό σημείωμα του Κάρλος Φουέντες, συγγραφέα του οποίου το λογοτεχνικό έργο αγαπώ και εμπιστεύομαι. Το επίμετρο ήταν η χαριστική βολή στην απογοήτευση που είχα νοιώσει διαβάζοντας το βιβλίο. Σ’αυτό  ο Φουέντες για να εξηγήσει την δική του πρόσληψη  του έργου, επικαλείται προς τεκμηρίωση, τον Τηλέμαχο, τον Οδυσσέα, τον Ορφέα και την Ευριδίκη, τον Βάγιε Ινκλάν, τον Γαγιέγος, τον Αστούριας, τον Καίσαρα, τον «Ηγεμόνα» του Μακιαβέλι, τον Νούνιο ντε Γκουθμάν, τον Κορτές, τον Μανουέλ Πουίγκ, τον Μάριο Βάργκας Λιόσα, τον Έριχ Κάλερ, τον Χέγκελ και την «Αισθητική» του( τώρα θυμήθηκα τις εκδόσεις Αναγνωστίδη, τον παλιό καλό καιρό των αναζητήσεων), τον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ και τα έργα του «Τα αρχέτυπα και το συλλογικό ασυνείδητο», «Σύμβολα της μεταμόρφωσης», τον Φόκνερ και το διήγημά του «Ένα ρόδο για την Έμιλυ», τον κοσμογονικό μύθο και τον μετακοσμογονικό μύθο, τον Προμηθέα, τον Δία, τον Αγαμέμνονα, την Κλυταιμνήστρα, την Ηλέκτρα, τον Μιρτσέα Ελιάντε, την «Χρυσή εποχή» του Λουίς Μπουνιουέλ, τον Δάντη, τον Δον Κιχώτη, τον Λόπες Βελάρδε, τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Πολύβιο, τον Λίβιο, τα «Ανεμοδαρμένα ύψη» της Έμιλυ Μπροντέ, τον Βιγιαουρρούτια,  την Ιφιγένεια, τον Πολ Βαλερύ, τον Τζιανμπατίστα Βίκο, τον Βλαντιμίρ Ποπ και το βιβλίο του «Μορφολογία του παραμυθιού», τον Λεβί-Στρος, τον Οιδίποδα, τον Χάρρυ Λεβίν, τον Ντίκενς, τον Τρότσκι, τον Στάλιν, τον Μιρτσέα Ελιάντε, τον Ροβινσώνα Κρούσο, τον Μαρκήσιο ντε Σαντ, τον Προυστ, την Έμμα Μποβαρύ, την Άννα Καρένινα, τον Ντοστογιέφσκι, τον Ρουσσό, τον Ντ.Ε. Λόρενς, τον Τόμας Χάρντυ, τον «Δαυίδ Κόππερφιλντ»,  την  μητέρα του Λυσιέν ντε Ρυμπανπρέ, την μητέρα του Ρασκόλνικοφ, τη μάνα του Γκόργκι, τα βιβλία «Αδελφοί Καραμάζοφ», «Άνθρωπος με το σιδηρούν προσωπείο», «Κορσικανοί αδελφοί», τον «Οίκος των Πύντσον» του Ναθάνιελ Χόθορν, τον Τόμας Μαν, τον Ρόμπερτ Μούζιλ, τον «Μόμπυ Ντικ», το «Έγκλημα και Τιμωρία», το «Τόνιο Κραίγκερ», τον Στίβεν Ντένταλους, τον Βοτρέν, τον Σορέλ και τη δεσποινίδα ντε λα Μολ, τον «Δόκτωρ Φάουστους», τον Μάρλοου, τον Γκαίτε, τον Λέβερκυν του Τόμας Μαν, την Χουλιέτα Κάμπος, τον Χανς Κάστορπ και την Κλαούντια Σοσά, τον Μπρετόν, τον Μπατάιγ, τον Άρνολντ Κετλ, τον Χίθκλιφ και την Κάθριν Έρνσο(Κάθυ). Όλη του η προσπάθεια να ορίσει το "απλό κέντρο του μυθιστορήματος", αφαιρεί την "ποιητικότητα" του έργου, αδυνατίζοντας την αφηγηματική ματιά του συγγραφέα, αλλά κυρίως την αποδομώντας την ιδιωτική ανάγνωση, οδηγώντας τον αναγνώστη σε κατευθύνσεις που βρίσκονται έξω από το αναγνωστικό του πεδίο, χρησιμοποιώντας θεωρητικούς συσχετισμούς που το βάρος τους είναι δυσβάσταχτο στον αναγνώστη, τοποθετώντας το έργο ως μία ασφαλώς σημαντική, απαραίτητη, αλλά κυρίως ξεχωριστή αφηγηματική κατάθεση στην γραμμική  εξέλιξη της λογοτεχνίας. Μετά από αυτά η ανάγνωση του βιβλίου κατέληξε ανωφελής, αφού η γοητεία της αφηγηματικής τεχνικής του συγγραφέα είχε χαθεί στο χωριό Κομάλα όπου έπρεπε να το επισκεφτώ ξανά, όταν η επίδραση του δοκιμίου του Κάρλος Φουέντες ξεχαστεί από την σκέψη μου..



2 σχόλια:

Rosa Mund είπε...

Πολύ συχνά οι εισαγωγές και τα επίμετρα κάνουν μεγάλη χαλάστρα στα βιβλία. Συμφωνώ μαζί σας και καταλαβαίνω το ξενέρωμά σας με όλα τα φιλολογίστικα.

Ο Πέδρο Πάραμο για μένα υπήρξε μια ποιητική κάθοδος στον Άδη, σαν την ομηρική Νέκυια, τύποις Μεξικού. Κλείνω τα μάτια σε όλα τ' άλλα και κρατάω τη σύλληψη, την ιδέα του μοναδικού Χουάν Ρούλφο και θεωρώ το βιβλίο ένα μικρό διαμαντάκι της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ομολογώ ότι θα προτιμούσα ως τίτλο του "Τα μουρμουρητά", που είχε στο μυαλό του ο συγγραφέας.

Εννοείται ότι δεν είστε υποχρεωμένος να συμφωνήσετε μαζί μου. Συμβαίνουν αυτά. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε. Μου είστε συμπαθής ακόμα και διαφωνώντας.

ΥΓ. Τέλειωσα την τριλογία του Μπροχ "Υπνοβάτες". Επιτέλους.

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είπε...

Περίμενα περισσότερα απ'αυτό το έργο. Επειδή κουβαλά το μύθο του, ίσως. Θα επισκεφθώ την Κομάλα ξανά.
Χαίρομαι για την ανάγνωση των Υπνοβατών. Διαβάζω την αφιέρωση-12.10.1997- και σκέφτομαι ότι πέρασαν δεκαεπτά χρόνια από τότε που βρέθηκε στα χέρια μου.

ΥΓ. Σήμερα είδα το μυθικό "Old boy" ξανά!
https://www.youtube.com/watch?v=X64ugjoaaZc
Ας είναι καλά ο άνθρωπος που το άνεβασε.